سرائیکی اکھاݨ حصہ ب

ب

؂ بادشاہ دا پُتر مویا دُنیاں آئی،بادشاہ مویا کئی نہ آیا

؂ بادشاہ دی ݙات،ڄَݨ ٻچہ گھاݨی وات

؂ پادشاہ دے نوکر،نوکراں دے چاکر،چاکراں دی کِیش کِیش

؂ بَھنی مولھی تھاں ٹھکورݨ جوگی ہِے

؂ بَٹھ پیا او سونا ڄیہڑا کَن چِـیرے

؂ بَخت چِھتا کُتاءِ،ڄیکُوں چَنبِـڑ ون٘ڄے

؂ بدراں بدر بلا،توڑے اُوہو سان٘وݨ ہووے ہا

؂ بدراں بد رنگ، کالاڳورا ہِکو رنگ

؂ بدراں دی دُھپ بُری،مَتریئی دی بُکھ بُری

اندھے دی گُھک بُری،غریب دی چُپ بُری

؂ بُشکا کَچھ اِچ،ڈھنڈورا شہر اِچ

؂ بُکھ موئے کَنوں تُرُٹ مویا چن٘ڳا

؂ بُکھا خُدا تے وی ݙاڈھا اے

؂ بُکھا تھیا کِراڑ تے وَہیاں پَٹے

؂ بلوچاں نال یاری اَتے ٻُوہے رکھݨے جِھکے

؂ بندہ اُوہو ڄیہڑا اوکھے ویلے پکرے

؂ بندہ بندے دے وَس ناں پووے

؂ بندہ کرے اَوّلیاں تے رب کرے سَوّلیاں

؂ بَݨی دا ہر کُئی،وِڳڑی دا کُئی نئیں

؂ بے حیا دی چُت تے اَک ڄَما،آکُھئس چھاں تے تھی ٻہساں

بھ

؂ بھاڄی جیہیں بھاڄی تے کِیہیں مُتھاجی

؂ بھاہ چاوݨ آئی تے چُلھے دی سَیݨ بݨ ٻیٹھی

؂ بھاہ تے پاݨی دا کوئی ہَتھ پیر نئیں

؂ بھاہ کُوں بھاہ مریندی اے

؂ بَھئیوالی دی کُنی،چَوک اِچ بَھنی

؂ بُھڄِݨ داݨے تے کُݙِن کُٹاݨے

؂ بَھرے تھاں ول ول بَھرِیندن

؂ بھنگی دی رَن رنگ بَرنگی،پوستی دی رَن

رووے، ہفِیمی دی آکھے مویا رات کُوں اِتھ

نہ ہووے

؂ بھیݙ دا پُوچھل پکڑیا نہ پار نہ اُروار

؂ بھیݙاں دے کَن ٻکریاں کُوں،ٻکریاں دے کَن بھیݙاں کُوں

؂ بھیݨ گھر بھائی گَندا،سَورھے گھر ڄَن٘وائی مَن٘دا

؂ بَھرا میلا چھوڑ ون٘ڄݨ چنڳا اے

؂ بَھت تاں بَھت، مُنگر وی چَٹ

؂ بَھترِیجے ترِیجھے

؂ بَھڄدیاں دے اڳُوں، نَسدیاں دے پِچُھوں

؂ بَھلا کر تے کُھوہ اِچ سَٹ

؂ بِھرا بِھراواں دے تے چِچڑ کان٘واں دے

؂ بھاہ دی سَڑی ٹِنݙاݨے تُوں ݙردی اے

ٻ

؂ ٻاجھری ڄیٹھی تے پُتر پلیٹھی

؂ ٻال جے تائیں رووے ناں ما کِھیر نئیں ݙیندی

؂ ٻل ٻَدھݨیں ءِچ سن٘ڄاپدےُ

؂ ٻال پیار دا ہون٘دے مار دا نئیں

؂ ٻال ڄائی دے نہیں،چائی دے ہِن

؂ ٻال سبھ دے سانجھے ہوندِن

؂ ٻالے کوئی تے سیکے کوئی

؂ ٻاہر آلے کھاوِن تےگھر آلے ڈھولے ڳاوِن

؂ ٻچڑے تھئے وݙیرے،ݙُکھ تھئے پریرے

؂ ٻکری اپݨے پیرے آپ ٹنگِیندی اے

؂ ٻکری رووے جِند کُوں قصائی مِین٘جھ کُوں

؂ ٻِلی ٻُوہا کھڑکایا،مُلاں ڄاتا حلوا آیا

؂ ٻِلی دا کن کُتی کُوں تے کُتی دا ٻکری کُوں

؂ ٻُوہے تے ٻیر نہ ہووی،ݙاڈھے نال وَیر نہ ہووی

؂ ٻَہݨ دی جاء ݙے چا،سُمھݨ دی ڳول گِھنساں

؂ ٻَہُوں لنگھ ڳئی اے،تھولی رہ ڳئی اے

؂ ٻئے دا تِھندا مَتھا ݙیکھ کے اپݨا رُکھا متھا نہ بَھن

؂ ٻیر آلے گھر ہَر کوئی وَٹے مَریندےٗ

؂ ٻیڑی نہ مُہاݨے،آکھے میکُوں پار پُچاوٗ

پ

؂ پاڑ پاڑ سِیواں ، نِکّمی مُول نہ تِھیواں

؂ پاݨی اوڑک پُل ہیٹھوں واہسی

؂ پاݨی دا کوئی ہَتھ پیر نئیں ہوندا

؂ پاݨی ہَمیشاں جِھک دو واہندے

؂ پُتر تَھئے وݙیرے، ݙُکھ تَھئے پَریرے

؂ پُتر ڄیٹھا، مال اوٹھا، گھر کوٹھا

؂ پَتھر کُوں ڄَلَم نئیں لڳدی

؂ پَٹیا پہاڑ تے نِکھتھا چُوہا،او وی مویا ہویا

؂ پِچھاوڑے ہَنگیں وَیر نئیں لہندے

؂ پَرائی چُت دا مولھا، کپاہُوں کُولا

؂ پنج کَھلے پڳ جھلے سئیں پَت رکھائی

؂ پِنڄرا تھیا پُراݨا پنچھی تھیا اُداس،جیں گھر

موجاں ماݨیاں،ٹِکݨ نہ ݙیندے رات

؂ پنجے انڳلیں برابر نئیں ہوندیاں

؂ پِنداں تُوں پِن تے اُٹھ گھوڑا گِھن

؂ پہلے سال چَٹی،ݙُوجھے سال ہَٹی تے تِریجھے سال کَھٹی

؂ پاݨی اِچ وڑنا تے چِھنڈکاں تُوں ݙرݨا

؂ پِیو دی جُتی پُتر کُوں پُوری آوے تاں اوکوں یار سمجھو

؂ پیٹ نہ پَـیاں روٹیاں تے سبھے ڳلاں کھوٹیاں

؂ پِیر پُتر نہ ݙیسی،ذال تاں ناں کَھس گِھنسی

؂ پیسہ ݙِتا روک تے کَھلا ݙِتا ٹھوک

؂ پَـیندا ہَر کوئی اے،ٹھمکیندا کوئی کوئی اے

؂ پھاتھی دا کیا پَھتھکݨ اے

؂ پھڳݨ دی دِیگر تے لعنت اے

ت

؂ تاریاں کُوں ٻالھیاں نئیں بُھلدیاں

؂ تاڑی ݙُوہَتھِـڑ وَڄدی اے

؂ تَسا پاݨی منگے،ماشکی مَشَک ٹنگے

؂ تروپے دے ݙا نہ آوے،ویہترݨ دا قابِل اے

؂ ترِیہہ پُتر،چالھی پوترے،اَڄاں وی بابا گھاہ کھوترے

؂ تَسبی کَچھ اِچ،کاتی ہَتھ اِچ

؂ تلوار دا پَھٹ مِل ویندےٗ،زبان دا پھٹ نئیں مِلدا

؂ تَلی تے گِھن تے ڳَلی تے کھا

؂ تَند نئیں وِڳڑی،تاݨی وِڳڑی اے

؂ تَوَکّل دے ٻیڑے پار

؂ لوک دی لوک ڄاݨے،دائی تُوں بُھن داݨے

؂ تُوں ڄیہڑے سکول پَڑھیٗں،اساں اوندیاں سِلھاں ڈھویٗن

؂ تُوں نئیں ٻُلیندا،تیݙا سائیں ٻُلیندےٗ

؂ تُوں وی راݨی،میں وی راݨی،کون بَھریسی گھر دا پاݨی

؂ تیݙے پِیٹھے دا کیا چھاݨن

؂ تُہاݙے تھئے ہاسے، غریباں دے بَھنے پاسے

؂ تیݙے جِن سیاݨے ہِن

؂ تَیݙے لارے تاں پرنے کُن٘وارے

؂ تھاں کَٹھے ہووِن تاں ٹَکِـر پوندِن

؂ تُھکاں نال وَڑے نئیں پَکدے

ٹ

؂ ٹٹِیہر آہدی اے اسمان کُوں مَیں جَھلی کھڑی ہاں

؂ ٹُردا جاگدا، ٻیٹھا سُتا، سُتا مویا

؂ ٹُر ڳئیں پتہ لڳدےٗ یا وت مَر ڳئیں

؂ ٹکے دی کُتی چھیں آنے گِھلائی

؂ ٹُنڈی ٻان٘ہہ، چُوڑیاں دی چاہ

؂ ٹَھڈ نال بندہ نئیں مَردا، بُکھ نال مَردےٗ

؂ ٹَھڈا لوہا تَتے لوہے کُوں کَپیندےٗ

؂ ٹَھڈھے کِھیر کُوں پُھکارے نہ ݙے

؂ ٹُھلھی تریمِت سیالے دی سَوّڑ اے

؂ ٹھیلِݨ مِیر مُہاݨے، اَڳُوں اَللہٰ ڄاݨے

؂ ٹھاہسُوں ٹھاہسُوں،نئیں تاں بھیݨ بِھرا راہسُوں

؂ ٹکے دی لوٹکی گِھندِن او وی کَھڑکا کے

ڄ

؂ جاگدیاں دیاں کَٹیاں تے سُتیاں دے کَٹّے

؂ جاڑا ٻال ما دا جنجال

؂ جِتھ پیر ہووی، اُتھ خیر ہووی

؂ ڄِنتے ݙِہدے چوپڑیاں، اُنائیں مَریندے دھروکڑیاں

؂ ڄِتُھوں دی کھوتی، اُتھائیں وَن٘ڄ کھلوتی

؂ جُمعے خمِیس دی جَھڑی اَٹھ ݙینہہ کَھڑی

؂ جَن٘ج پرائی احمق نَچِن، چُتوں ننگے ویلاں گَھتن

؂ ڄیہڑا راہ نہ وَن٘ڄݨا اُوندا پندھ کیا پُچھݨا

؂ ڄیہڑا ٻولے اُوہو کُنڈا کھولے

؂ ڄیہڑا سُتھݨ سِویندےٗ،نیفے دی جاء رکھویندے

؂ ڄیہڑی کرے گِھیو، نہ کرے ما نہ پِیو

؂ ڄیہڑے تھاں اِچ کھاندےٗ، اُسے تھاں اِچ مُتردےٗ

؂ جی کُوں جی اے

؂ جِیندا ہاتھی لکھ دا، مویا سوا لکھ دا

؂ ڄَیندے گھر داݨے، اُوندے کملے ای سیاݨے

؂ ڄَیندے ہَتھ ݙوئی، اُوندا ہَر کوئی

؂ ڄے ڄینہاں مُنہ، اُوہو ڄہی چماٹ

؂ ڄَٹ ڄاݨے تے وِڄوں

؂ ڄَٹ دا ہاسا، مَروڑ گَھتے پاسا

؂ ڄَٹ کیا ڄاݨے کچالُو کھا

؂ ڄَم نہ مُکی تے نَک نانکاں تے

؂ ڄَما ٻال تے اِیہو حال

؂ ڄائے سِکھیندے آئے

چ

؂ چار ݙین٘ہہ شوں٘ق دے تے پِچھے کُتے بھونکدے

؂ چاندی دا بَدَل گَجے، سُور سُوراں تے وَڄے

؂ چِٹا ݙاڑھا تے اَٹا خوار

؂ چَٹی پئی مَہراں تے، مَہراں گَھتی شہراں تے

؂ چِٹے کپڑے سلاماں دی چَٹی

؂ چُلُھوں ڳئی، دِلوں ڳئی

؂ چِڑی چُت چلِھیواں حِصہ

؂ چَم پیارا نئیں ،کَم پیارا

؂ چن٘ڳاں دے من٘دے تے من٘داں دے چن٘ڳے

؂ چور دا بِھرا ڳَنڈھ کپ

؂ چور دے گھر ݙِیوا نئیں ٻلدا

؂ چور کُوں آکھے بَھن گِھن،سادھ کُوں

آکھے بَھنی وَیندئی

؂ چوراں دے کپڑے ݙانگاں دے گز

؂ چوری تاں نئیں تھئی پر رَستہ ݙیکھ ڳئین

؂ چَوڑ چَپَٹ تے پُٹھی مَت

؂ چور نہ رَڄا، سادھ نہ بُکھا

؂ چَھڄ نہ ٻولے، پَرُوݨ کیوں ٻولے

؂ چِھکے تے پَڑ چِھکا، تُساں ݙاہ تے میں ہِکا

ح

؂ حال دا نہ حوال دا، چَھڑا روٹی ݙال دا

؂ حُج نال لُجھ اے

؂ حَج دا حَج، وپار دا وپار

؂ حِصہ تیرھواں، ݙانگاں نال ادھو ادھ

؂ حلوا کھا ٹھار کے، مَر عُمر گُذار کے

؂ حیا آلا اندر وَڑیا، بے حیا آکھا میتھوں ݙریا

؂ حِیلے رِزق، بہانے مَوت

؂ داݨے داݨے تے مُہر ہوندی اے

؂ دِرکھاݨ کنڈ ولائی، چَپَر اُکِھـڑ آئی

؂ دریا ہمیش ہِک کندھی نئیں وَہندے

؂ دُعا سلام تے رَقم دی چیٹھ

؂ دِل دی ڳالھ مُنہہ تے آ ویندی اے

؂ دِل تاں میݙی تیݙے نال، رُوح پلنگاں

ہیٹھ، صدقے تاں میں اوندے آں ڄیہڑا

کَھنگدےٗ ٻیرِیں ہیٹھ

؂ دِل اِچ ہووی سَچ تاں ڳَلی تے کھڑا نَچ

؂ دَمی دم تے کوئی نہ غَم

؂ دائی کولُھوں ڈِڈھ لُکا نئیں راہندا

؂ دِھیاں منگیاں کہیں نئیں، تے لدھیاں ہَر کَہیں

ر

؂ رات رَڄے دی وی لنگھ ویندی اے تے بُکھے دی وی

؂ رام جوڑے کوݙی کوݙی، بھڳوان لوڑھے کُپا

؂ رام رام کِیتی رَکھ، مال پَرایا پِیتی رَکھ

؂ رانجھا ہَر دا سان٘جھا

؂ راوے پَکیاں ڄالِھیں، سَٹ پُراݨیاں سالھیں

؂ راہ پئے پَتہ لڳدےٗ یا واہ پئے

؂ رَب دی ڳِݨی توڑ چَڑھدی اے

؂ رُٹھے دا بھانگا، ڳُڑ کَنوں وی مِٹھا

؂ رُٹھے کُوں کَیں منایا، بُکھ لَڳی تاں آپے آیا

؂ رِدھا ٻوڑ تے پَکی روٹی، ڄیہڑا چھوڑ

وَن٘ڄے اُوندی قِسمت کھوٹی

؂ رَسـہ ہِیـݨی جاء کَنُوں تُرٹدےٗ

؂ رَکھی کر ٻَلھائی، پیڑے گِھنے تُـرُنڈ

؂ رُکھی کھا، پِھکا پی، چِر تائیں جی

؂ رُل موئیاں دے کِہیں جنازے

؂ رنگ مُشکی، کَھنگھ آوے نہ خُشکی

؂ رَنگی دا ہَر کوئی، نارنگی دا کئی ناں

؂ رووے یاراں کُوں، گِھن گِھن ناں بِھراواں دے

؂ ریت دے کوٹھے نئیں اُسردے

؂ رِیس کر، ہُوس نہ کر

س

؂ ساداں کُوں کیا سواداں نال

؂ ساݙے گھر آسو تاں کیا گِھن آسو

اساں تُہاݙے گھر آسوں تاں کیا ݙیسو

؂ سارا جھیڑا ٻَنّی تے وَنّی دا ہِے

؂ ساری رات قِصہ تِھیندا رِیہا سویرے

پُچھدےٗ ہِیر مرد ہا یا تریمت

؂ ساری لُڑھدی ݙیکھو تاں ادھی ݙیوو لوڑھ

؂ ساوݨ(مل) وسایا صُوپہ، رعیت خُوش، مُقَدم مُون٘جھا

؂ ساہ دا کیہا وِساہ

؂ ساہ ون٘ڄے، وِساہ نہ وَن٘ڄے

؂ ساہورے گھر ڄن٘وائی، بھیݨ گھر بھائی، کُتے دی پسند

؂ سَپ ای مَرے، لَٹھ ای اُراوے

؂ سَپ ݙَنگݨ چھوڑےٗ، شُوکݨ نِس چھوڑا

؂ سَت جُھڳے تاں ݙیݨ ای چھوڑ ݙیندی اے

؂ سَت کَھلے پڳ جَھلے، سئیں پَت رکھائی

؂ سُتا تے مویا ہِک برابر

؂ سَٹ گُذری وِہاݨی، گَھت نوِیں کہاݨی

؂ سَٹھیں گِھن پنجاہیں ڳال، تیݙا کیا ہِے نَفعے نال

؂ سَچ کُوں مرچاں ہِن

؂ سخی کنوں شُوم بھلا ڄیہڑا تُرت ݙیوے جواب

؂ سِر دا بار پیراں تے آندےٗ

؂ سِر سلامت تاں جُتیاں ڈھیر

؂ سِر وَݙے سرداراں دے، پیر وݙے مُرداراں دے

؂ سِر وَن٘ڄے تاں عادت ون٘ڄے

؂ سرکارُوں ڈَھِیجے بَھت، بَھڳل گِھنیجے اَݙ ـ

؂ سَـس! نہ کر بُرائیاں، مَتاں لَہنِیں آپݨیاں ڄائیاں

؂ سَکھر دی کُتی بَکھر کُوں بھونکے

؂ سُکی نال سِنی سَڑ ویندی اے

؂ سُن٘ڄیں کُوں سُن٘ڄا سَو کوہ توں وَلّا مار کے مِلدۓ

؂ سِندھ صادقاں دا، چنان٘ہہ عاشقاں دا اتے راوی راشکاں دا

؂ سُݨو سَبھ دی، کرو آپݨی

؂ سَو ݙین٘ہہ چور دے، ہِک ݙین٘ہہ سادھ دا

؂ سَو کوہ تُوں اپݨا گھر نظر آندۓ

؂ سَو ڳالِھیں دی ہِکا ڳالھ

؂ سَو وَن٘ڄے ساہ نہ وَن٘ڄے

؂ سَو ہَتھ رَسہ، سِرے تے ڳَنڈھ

؂ سوٹا ماریں پاݨی جُدا نئیں تِھیندا

؂ سوچیں پیا تے بندہ ڳیا

؂ سُوّر مویا ٹانݙے بَھن کے

؂ سیالے دی بھاہ ہَر کوئی آپ دو کُڈھیندۓ

؂ سَیّد تے مُلاں کُوں خُدا بادشاہی نہ ݙیوے

؂ سِیوِیاں دَرسال تَائیں، چاول بزار تائیں، روٹی قندھار تائیں

ش

؂ شادی تے نال نَاہِن نیندے، او آھدی شَم اِچ ٻہساں

؂ شادی تھئی اَدھی ڳئی، ٻال تھئے ساری ڳئی

؂ شاہجہان ٻیٹھا تَخت، مِستریاں لڳے بھاڳ تے بخت

؂ شاہ جِیوݨا، کُجھ نئیں تِھیوݨا

؂ شرع کُوں کینہاں شَرَم

؂ شَرماں شرمی کم بَݨ ڳیا

؂ شورا حلال، ٻوٹیاں حرام

؂ شَوہ دی من بھاݨی، کَملی ای ساݨی

؂ شیعہ نہ سُنّی، دَبڑ گُھسَنّی

؂ شِین٘ہ بُکھ مَرے دَرَب مُول نہ چَرے

؂ شِین٘ہہ دی ماری گِدَڑ پئے کھاندن

؂ شِین٘ہہ شکار کرے، جنگل رَڄے

؂ شِین٘ہہ دے کَن اِچ اے

؂ شِین٘ہاں دے مُن٘ہہ کَیں دھوتِن

؂ شے اُوہا ڄیہڑی ہَتھ اِچ اے

؂ شیخ پُتر چَماں دے، بابے دے نہ امّاں دے

؂ شیر دا ہِکو ای ٻہُوں اے

؂ شیر بال ہَتھ مِلاؤ تاں ول انڳلِیں ڳِݨو

؂ شِکّل مومناں کرتُوت کافراں

حوالے

http://www.wasaib.com/seraiki-sayings-b/