سرائیکی انشائیہ

انشائیہ دے لُغوی معنی "عبارت" دے ہن۔ انشائیہ نثری ادب دی او صنف ہے جہڑی مضمون وان٘ڳوں لڳدی ہے۔ پر مضمون کنوں بالکل وکھرا انداز رکھین٘دی ہے۔ انشائیہ وچ انشائیہ لکھݨ آلا آزاد تھی تے آپݨی تحریر پیش کریندا ہے، جیندے وچ اون٘دی شخصیت دا پہلو نظر آندا ہے تے بغیر کہیں خاص نتیجے دے ڳالھ مُکا ݙیندا ہے۔ یعنی نتیجے کوں پڑھݨ آلے تے چھوڑ ݙیندا ہے۔

خصوصیات

انشائیہ وچ ایہ خصوصیات ہوندیاں ہن:

• دلچسپ بیانی
• پڑھݨ آلے کوں منطق تے استدلال نال مرعوب کرݨ
• خوشگوار استعجاب
• تِکھا نظریہ
• غیر رسمی انداز

انشائیہ دے بارے آکھیا ویندے جو ایں صنف وچ طنزیہ یا مزاحیہ ݙوہائیں قسم دی تحریر پیش کیتی ون٘ڄ سڳدی ہے۔ انگریزی ادب وچ کافی عرصے توں ایہو جیہے کئی لفظ ورتے ویندے ریہے ہن۔ انشائیہ کوں فروغ ݙیوݨ دا ایہ مطلب اصلوں کائنی جو مزاحیہ تے طنزیہ ادب تے مضموناں دی اہمیت گھٹائی ون٘ڄے۔ حقیقت ایہ ہے جو انشائیہ بحیثیت ہک صنفِ ادب، طنزیہ مزاحیہ مضموناں کنوں ٻہوں مختلف ہے۔

تاریخ

سرائیکی انشائی ادب وچ پہلی باقاعدہ کتاب دا ناں کتکالیاں ہے۔ پچھلے کئی سالیں توں سرائیکی وچ طنزومزاح دے چن٘ڳے نمونے ملدن۔ ایں طراحواں انشائیے وی لکھے وین٘دے پئے ہن۔ سرائیکی وچ طنز تے مزاح دی صورت حال طاہر تونسوی دے مضمون توں روشن تھی ویندی ہے۔ "ٹک ٹکور" دے ناں نال ابن قیصر دے طنزیہ انشائیے ہن ۔ ڈاکٹر گل عباس اعواݨ دے سرائیکی انشائی مجموعے دا ناں " سوجھلا" ہے۔ ابن قیصر دے مزاحیہ مضموناں دے ٤٨ صفحیاں دے ایں مجموعے وچ نوں مزاحیہ مضمون شامل ہن۔ جنہاں وچ طنز تے مزاح دی چاشݨی موجود ہے۔ پر انہاں مضموناں دا لب ولہجہ سخت تے کھردرا ہے۔ تاہم ایہ ہک چن٘ڳی کوشت ہے۔ ایندے علاوہ ٻہوں سارے ٻئے انشائیے وی شائع تھئے ہن۔ جنہاں وچ

• لُجھ (اکبر شاہ ہاشمی)
• روہی روپ نویکلے خواب ( حبیب فائق)
• زبان (اللہ بخش یاد)
• گوشت (رحیم طلب)

قابل ذکر ہن۔