سانچہ:"اندھی"، سرائیکی افسانہ

"اندھی "

سرائیکی افسانہ

"اڑی تیکوں پتہ اے میں اونکوں ݙیکھ سڳدی آں" او ہولے ہولے دیوار دا آسرا گھندی ہوئی اپݨی چھوٹیاں لا دی سہیلی کوں آکھݨ لڳی. حالانکہ سب ڄاݨدے ہن کہ او ڄماندروں اندھی اے. اوندی ما سراں دے تیلیاں دے ٻوہاریاں بݨا کےشہر ونج کے ویچ آندی ہئی. بݨیندی تاں او بانس دے ٻوہاریاں وی ہئی پر و اتنے سوہݨے تے صاف نہ بݨا سڳدی ہئی جتنا سرّاں دا. ایندی ہک ہک چمکیلی تیلی کوں جوڑ جوڑ کے ایندے اپݨے جوڑ ݙکھݨ پئے ویندے ہن. پر اونکوں ایندے بݨاوݨ نال جیہڑا سرور ملدا ہئی اوندے اڳوں اے تکلیف کوئی شے نہ ہئی تے ول اوندی گزران دا ٻیا کوئی سنجوڳ وی نہ ہئی.

اوندی ما ٻوہاری دے ہک ہک تیلے کوں جوڑے ہا ول منج دی وٹی ہوئی رسی نال ٻدھ کے اونکوں سنگارے ہا تے انہاں دا تھٻا سر تے چا کے شہر دے ڳلیاں وچ ہوکا ونج ݙیوے ہا "جھاڑو گھن گھنو جھاڑو، ول گھراں وچوں ماواں ٻالاں کوں آکھن ہا "وے ٻوہاری آلی کوں روک تے گھر گھن آ" تے او گھر دے صحن وچ ونج ٻہوے ہا گھراں دے وݙیریاں اوندے کولوں چار چار پنج پنج ٻوہاریاں گھن گھنن ہا تے آکھن ہا ڑی ہݨ فلاݨے مہینے آویں کیونکہ انہاں کوں پتہ ہوندا ہئی کہ اے ٻوہاریاں کتنی کاڈھ کڈھسن. تے سارا ݙیہاڑا ہیں کھیݙ وچ کھیݙدے، کجھ ڈڈھ دا آہر کریندے ہوئے او ول ستلج دریا دی کندھی تے اپݨی وستی آݨ وڑدی ہئی. مگر سویر توں لا شام تک، سراں چݨݨ، ٻوہاریاں ٻدھݨ، شہر ونجݨ تے انہاں کوں ویچ کے واپس ولݨ تک ایں سارے ویلے وچ ہر ویلے اوندی سوچ ول ول اپݨی دھی دے پاسے مڑ ویندی ہئی جیہڑی ڄماندرو اندھی ہئی تے کجھ وی ݙیکھ نہ سڳدی ہئی.

او جݙݨ ڄمی تاں اوندی ما خوش وی تھئی تے رُنی وی کہ دھی دا نصیب کیا ہوسی. پتر ہوندا تاں وݙا تھی کے سہارا بݨدا. پر ول وی اوں نے شکر کیتا کہ اولاد تھئی تاں سہی. انہاں ملے جلے خیالاں وچ او خوشی یا ݙکھ دا اظہار نہ کر سڳی تے چپ چاپ ٻیٹھی رہی. ول سوجھلا تھیا تاں ہک ٻڈھڑ ٻولی ڑی چھوہر دے اکھیاں بے طوریاں کیوں ہن؟ اخیر اے بجلی ڈھٹھی کہ شودی اندھی اے. جیڑیاں مبارکاں ݙیوݨ آئیاں ہن او اوندی ما کوں افسوس کر ڳیاں. اوندی ما اونکوں اوندی نانی کول کھڑا کے اپݨا پورہیا کر کے شام کوں گھر ولدی تاں اندھی ٻالڑی اوندی خوشبو سنگھ کے اونکوں چمبڑ ویندی. "اڑی جلدی آئی کر، چھوہر روندی اے سارا ݙینہہ تیݙے بغیر"اوندی نانی اوندی ما کوں آکھدی. اوندی ما سݨ کے ٻس چپ کر رہندی کہ جلدی آساں تاں پورہیا کیویں تھیسی. حیاتی کیویں گزرسی تے اکھیاں توں محتاج چھوکری دا ݙاج کیویں بݨسی کیونکہ اوندے کیتے انہاں دے ہک رشتے دار نے اپݨے بھاڑی تے نکمے پتر کیتے ایندی دھی دے رشتے واسطے اشارہ ݙتا ہئی کہ میں اینکوں پتر نال پرنیساں. بگو ایندے پئے دے ٹر ونجݨ دے بعد انہاں نال تھوڑا ٻہوں تعلق رکھدا ہئی جبکہ باقی وسیب انہاں توں پرے تھی ڳیا ہئی. بگو ہݨ چٹی ݙاڑھی نال دھوکا تاں نہ کریسی او سوچیندی ہئی.

ہک ݙینہہ اوں نے اپݨی دھی کوں آکھا "ڑی تیݙی ہݨ دعا خیر کر ݙیسوں چاچے تیݙے بگو دے پتر نال" ول او اپݨی ما دے ڳال کرݨ دے بعد نہ چاہندے ہوئے وی اوندے بارے سوچݨ لڳ ویندی تے اپݨی سیہلی سینگی نال وی حال ونڈ گھندی . دعا خیر دے بعد اوندی ما نے آکھا ہݨ تیݙا اوندے نال سانگا تھی ڳے تے ہݨ اپݨا خیال رکھا کر. ول او اوندے بارے وچ سچیندی رہندی کہ او کیویں ہوسی. اونکوں خیال اپݨی گہرائی وچ نظر آون تاں او ہک خیالی صورت ݙیکھ کے آہدی ہئی کہ میں تاں اونکوں ݙیکھ سڳدی آں. کیوں کہ ہݨ اوندے نال اوندا سانگا جو ہئی. او ول ہوندے ای خیالاں وچ ٻیٹھی رہندی. اونکوں سچیندی، اونکوں اپݨیاں محتاج اکھیاں نال اپݨے اندر ݙیکھݨ دی کوشش کریندی، اونکوں محسوس کریندی، اونکوں سمہݨ ویلے اپݨے خیالاں وچ گھن کے سمہندی. کہیں کہیں ویلے او جݙݨ ایندے گھر آندا تاں اونکوں پتہ لڳ ویندا کہ کون آیا اے، ول او اوندے ڳالہیں سݨدی تے اوندیاں ڳالہیں اپݨی سینگی نال کریندی جیہڑی غور نال اوندی ہر ڳال سݨدی. منگݨی دے بعد تاں اوندے نال ہر ڳال کرݨ لڳ ڳئی ہئی.

سویرے سویرے ہک ݙینھ چاچا بگو آیا تے اوندی ما نال ویہڑے وچ ٻیہہ کے کجھ ڳالہیں کرݨ لڳا جیہڑیاں اونکوں کجھ کجھ سمجھ آئیاں تے کجھ نہ آئیاں. اونکوں ایہا کجھ سمجھ آئی کہ چھوہر بدلا کھڑے، باقی ڳالہیں او نہ سݨ سڳی کیونکہ آواز انہاں دی گھٹ تھی ڳئی، ول اونکوں ایویں لڳا کہ اوندی ما روندی پئی اے، اوں نے پچھا ،اماں کیا ڳال اے، جواب اچ کھلݨ دی آواز آئی تے اوندی ما نے آکھا، اڑی کوئی ڳال نی، پر او ڄاݨ ڳئی کہ اماں کوڑ مریندی پئی اے. چاچے بگو دی کجھ دیر بعد آواز آوݨی بند تھی ڳئی تے او اجازت گھن کے ٹر ڳیا، اوندی ما اونکوں پکڑ کے گھن ڳئی تے کھٹ تے ونج ٻلہایس تے اوندے اڳوں رات دی روٹی تے اچار چا رکھیس تے اونکوں کھاوݨ دا آکھ کے آکھݨ لڳی، میں ہݨ ویندی آں تے شام کوں ولساں، ڈھیر کم کٹھے تھی ڳن اڄ، سر کٹھے کر کے ٻوہاریاں ٻدھݨن ول ہک پھیرا شہر دا وی مارݨے تے کجھ ڈڈھ دا پورہیا وی کرݨے، اوندی ما جس وقت ٻاہر ونجݨ لڳی تاں او ما دا ہتھ پکڑ کے اوندے نال لڳی ڳئی تے پچھوس، اماں چاچا بگو کیا کرݨ آیا ہئی، تے کیا آہدا ہئی، میکوں پتہ نی لڳا، کیونکہ تہاݙی آواز تھوڑی آندی پئی ہئی، اوندی ما نے اپݨے ہنجو پیندے ہوئے جواب ݙتا، ٻچا کوئی ڳال نہ ہئی، اوویں تھیوݨ آیا ہئی، اوں نے ول پچھا، اماں او تاں آہدا ہئی کہ چھوہر بدلا کھڑے، کون بدلا کھڑے، ݙس اماں، میݙا منگیندا تاں نی بدل ڳیا، ما نے دھی کوں ہاں نال لایا تے رووݨ پئے ڳئی تے آکھݨ لڳی کہ بگو نے اپݨی بھیݨ دی دھی گھن گھدی اے تے ایہو ݙسݨ آیا ہئی، بھلا میݙی اندھی متھاج دھی کون گھنسی؟ اے آکھ کے اوندی ما اپݨے پورہئے تے لڳی ڳئی تے او دیوار دا آسرا گھن کے اپݨی جھونپڑی وچ ونجݨ لڳی کہ متاں ڈھے نہ پوواں، ہݨ اونکوں اے فکر لڳ ڳئی کہ اماں نے جیہڑی کھٹ تے روٹی تے اچار رکھا ہئی او کتھاں اے تے اونکوں کیویں ڳولاں.

(اسماعیل بھٹہ، ٢ دسمبر ٢٠١٨ء)