روحل فقیر

پ:1146ھ؍1733ء

روحل فقیر سندھ دے او شاعر ہن جنھاں دے سر تے ہمیش دی حیاتی دا تاج جگ مگ پیا کریندے ۔ آپ کنڈڑی دے درویش شاعر ہن تے ایں اپݨے دور دے سر کڈھویں شعراء وچ شمار تھیندے۔ آپ ذات دے زنگیجا ہن۔ بابے ہوراں دا ناں شاہو فقیر ہا ۔ انھاں دی تاریخ پیدائش معلوم نیں تھی سڳی البتہ تاریخی واقعات کنوں انداز لایا ونڄ سڳدے جو غالباً1733ء یا 1734ء وچ پیدا تھئے انھاندی تعلیم بارے تفصیلات نہیں ملدیاں پر انھاندے کلام کوں سامݨے رکھ تے یقین نال آکھیا ونڄ سڳدے انھاں سندھی دے علاوہ فارسی تے عربی دی تعلیم وی حاصل کیتی ۔ آپ کوں سندھی زبان تے وی کافی عبور ہئی ۔ طبیعت دے سدھے صفانے تے ہر طرح دے لوبھ لالچ کنوں دل پاک ہانے ۔ میاں غلام شاہ دے دور وچ ناظر توشہ خانہ توں ترقی کر تے وزیر دے عہدے تے ونڄ پُنے ۔ میاں غلام شاہ دے بعداوندا پتر میاں سرفراز حکومت کرݨ لڳا تاں اوندے نال انھاندی طبیعت نہ ملی وزارت چھوڑ تے اپݨے وطن تھر ونڄ تے گوشہ نشینی اختیار کتونے آپ دی حیاتی دا کجھ حصہ جودھ پور تے بیکانیر دی سیر و سیاحت وچ گزریا۔(29)

شاعری: روحل فقیر اپݨے ویلھے دے منے منائے صوفی ہن۔ انھاں دا سرائیکی کلام سوز تے درد نال بھریا ہویا ہے زیادہ سادہ تے فصیح ہے ۔ آپ دا زمانہ شاہ عبداللطیف سئیںؒ دے نیڑے دا زمانہ ہے لوکاں کوں سچ دے ݙس تے معرفت دے درس ݙیندن۔ آپ دی شاعری دا سب توں وݙا رنگ ݙوہڑے وچ ملدے۔

ز ۔زاری وچ رہن ہمیشہ توݨیں ملے دلاسہ

اے جگ بازی گردی بازی رکھیں نا پرواسا

ڈاہڈھے نال شراکت کیجھی کی تولا کی ماسا

روحل تھی رضا تے راضی پیسن سکھ سوا سا(30)

سی حرفی :

الف اللہ کر یاد سدا نت وحدت وچ گزاریں

جیوݨ دے ہن چار ݙیہاڑے خام خیال نہ گاریں

اے دنیا دھوتی سب جگ مویا چیت چلیں مت ہاریں

روحل راہ فقیری دے وچ غفلت منڑوں وساریں(31)   

(کافی)

نینہ لڳا من پیارے دا

پیارے دا کلنگی وارے دا

سبھناں لوکاں نوں موت مریندی

عاشق قتل نظارے دا

چندر کھڑیا سارا عالم ݙیکھے

میں ݙیکھاں رُخ پیارے دا

ہردم خیال کھل ریہاسے

ہکوئی گل ہزارے دا

روحل رین ہجر دی ڳئی اے

ݙونڈھ لدھاگھر سارے دا

روحل فقیر ہک بلند پایہ صوفی شاعر ہن۔ آپ سندھ دے مشہور صوفی بزرگ حضرت شاہ عنایت دے خاص مرید ہن۔ آپ دنیا داری ترک کرکے فقیری اختیار کر گھدی ہئی۔ آپ اللہ سوہݨے دے سوا کہیں ٻئے دی ڳول کوںپاݨی دی مندھاݨی تے کوڑ کہاݨی آہدن۔

نمونہ کلام

دنیا ڈھونڈھ تے طالب کتے سبھناں مل کر تاݨی

ہݙی تے ہوݙ انہاندی وڈھدیں عمر وہاݨی

اندھیاں در اللہ دا چھوڑیا پئے ولوڑن پاݨی

روحل راہ ربانی ٻاجھوں ٻئی سب کوڑ کہاݨی(59)

حوالہ

کتاب: سرائیکی شاعری دا اِرتقاء، مصنف: ڈاکٹر نصراللہ خان ناصر، چھاپہ خانہ : جھوک پبلشرز ملتان