راݨا فراز نون

سرائیکستان ڈیمو کریٹک پارٹی دے مرکزی چیئرمین رانا محمد فراز نون نال ڳالھ مُہاڑ (ڳالھ مُہاڑ:غیورؔ بخاری)

سرائیکی وسیب اچ سرائیکی حقوق دی گالھ کرن والیاں ڈھیر ساریاں قومی جماعتاں کم کریندیاں پِن ۔ اجٖوکے دور دی ہک متحرک جماعت سرائیکستان ڈیموکریٹک پارٹی کہیں تعارف دی محتاج نئیں ۔ ایندے مرکزی چیئرمین سئیں رانا محمد فراز نون ہوریں نال سرائیکی وسیبی حوالے نال ڳالھ مُہاڑ تھئی جیرھی تہاݙی خدمت اچ حاضر ھے۔ سئیں رانا محمد فراز نون ڳالھ مُہاڑ شروع کرݨ توں پہلے ’’سویل سرائیکی‘‘ دی ساری سنگت دا شکریہ ادا کیتا اتے ایہ وی آکھیا جو اجٖوکے دَور اچ سویل سرائیکی دی اشاعت ہک ٻہوں وݙی قومی خدمت ھے۔ سویل سرائیکی کوں شائع کرݨ والے سارے دوست مبارک باد دے مستحق ہِن۔ رانا محمد فراز نون سئیں توں اساں پُچھیا جو تُساں سرائیکی کاز نال جُڑݨ توں پہلے کیا کریندے ہاوے، اتے تہاکوں سرائیکستان ڈیمو کریٹک پارٹی بناوݨ دا کیویں خیال آیا؟ تاں اُنھاں آکھیا جو میݙا تعلق ملتان دے ’’نون قبیلے‘‘ نال ھے۔ اساݙے بزرگاں کوں سماجی اتے قومی خدمت کرݨ دا شوق ہئی ایں سانگوں قومی خدمت دا جذبہ میکوں میݙے بُزرگاں دی طرفوں وِرثے وِچ ملیے اتے میں سرائیکی کاز اچ شامل تھیوݨ توں پہلے تعلیمی حوالے نال مصروف رہ ڳیاں۔

ملتان توں گریجویشن کرݨ دے بعد میکوں ایل ایل بی کرݨ دا شوق پیدا تھیا پر کُجھ راہ وچ ایجھے مسئلے پیش آئے جنھاں پاروں ایل ایل بی دا پندھ اُدھورا رہ ڳیا۔ باقی جتھاں تئیں سرائیکی کاز نال جُڑݨ دا سوال ھے ایندیاں وجوہات کئی ہِن ۔ سرائیکی خطے دی پسماندگی ݙیکھ کراہیں ہر باشعور انسان دا دِل ڈُٖکھدے اتے اپݨی دھرتی سانگے کُجھ کرݨ دا جذبہ اوندے اندر جاڳدے۔ٻیا ایں پاسے میکوں متحرک کرݨ والے ݙوں لوگ ہِن۔ ہک میݙے بابا سئیں دے دوست اساݙے چاچا جی حاجی ربنواز نون (سابق ایم پی اے) تے مرحوم بیرسٹر تاج محمد خان لنگاہ ۔ اِنھاں ݙوں ہستیاں نال وسیبی مسائل تے کئی نشستاں تھیاں۔ ایں توں علاوہ سرائیکی وسیب اچ موجود مسائل اتے نوجواناں دی محرومی میکوں چُپ نہ راہݨ ݙتا اتے اساں ’’سرائیکستان یوتھ پارلیمنٹ ‘‘ دی بُنیاد رکھی ۔ لیکن میکوں افسوس نال آکھݨا پوندا پئے جو یوتھ والا ساݙا خواب کُجھ مفاد پرست دوستاں دی نظر تھی ڳیا۔ایں دوران عظیم سرائیکی راہنما بیرسٹر تاج محمد خان لنگاہ اللہ کوں پیارے تھی ڳئے ۔ سارے وسیب سمیت اساکوں وی ٻہوں سارا صدمہ تھیا ۔ ایں خلاء کوں پورا کرݨ سانگے کُجھ سینئر دوستاں دی مشاورت نال اساں ’’سرائیکستان ڈیمو کریٹک پارٹی ‘‘ دی بُنیاد رکھی۔ ڳالھ اجٖوکی سرائیکی قومی صورتحال دی ٹُری تاں رانا صاحب آکھیا جو اساں گُزرئیے سالاں دی نسبت ایں دَور کوں سرائیکی تحریک دا خوش نصیب دَور آکھ سڳدے ہئیں۔ کیوں جو ہُݨ اساݙے وسیب دا باشعور طبقہ ڈاکٹر ، وکلاء، کسان، سول سوسائٹی، خواتین اتے نوجوان اساݙے ٻانہہ ٻیل ہِن ۔ ایں توں علاوہ سینٹ وچ سرائیکی قومی شناخت دا بِل پاس تھیوݨ ، اٹھویں دے جغرافیہ وچ سرائیکستان دا نقشہ چھپݨ ، سرائیکی لیکچرار دی کالجاں وچ طعیناتی اتے میٹرک دے نصاب اچ سرائیکی دا شامل تھیوݨ اساݙی کامیابی دی ٻہوں وݙی دلیل ھے۔

اساݙی خوش نصیبی ایہ وی ھے جو اساں جیرھے دَور اچ ساہ گھِندے پیوں ایں دَور اچ صدیاں دے فاصلے ختم تھی ڳن۔ ہک ٻئے نال رابطے دی جُڑت سوشل میڈیا دی شکل اچ جُڑ ڳئی اے۔ جیندی وجہ توں اساݙی آواز پوری دُنیا اچ گونجدی پئی ھے۔ ہُݨ سرائیکی دھرتی تے وسݨ والے سارے لوک اپݨے حقوق سانگے ہک اکائی دی شکل اختیار کریندے پِن۔ ایندے نال نال اساݙے راہ وچ روڑے اٹکاوݨ والے سازشی ٹولے وی بھانویں جو ڈھیر سازشاں کریندے پِن اساں اَمن پسند ، محبِ وطن لوک ایں اُمید نال رواں دَواں ہئیں: ارادے جن کے پُختہ ہوں نظر جِن کی خدا پر ہو

تلاطم خیز موجوں سے وہ گھبرایا نہیں کرتے سرائیکی تحریک اچ تھیوݨ والیاں غلطیاں دے حوالے نال رانا صاحب آکھیا جو انسان وقت دے نال نال مختلف تجربات توں ٻہوں کُجھ سکھدے۔ اساں توں پہلے سرائیکستان دے حقوق دی ڳالھ کرݨ والے دوستاں توں بُنیادی غلطی جیرھی تھئی ھے او ایہ ہئی جو اساں اجتماعی ڳالھ کرݨ دی بجائے انفرادی ڳالھ کیتی ھے ۔ اگر اساں شروع توں’’ سرائیکی ‘‘ دی بجائے ’’سرائیکستان ‘‘ دی ڳالھ کریندے تاں اتنے زیادہ مسئلے پیدا نہ تھیون ہا۔ اساں ایں خطے وچ موجود باقی زباناں ٻولݨ والے دوستاں کوں ’’ سرائیکستان‘‘ دے حوالے نال دعوتِ فکر ݙتی ھے اتے اُنھاں کوں ایں ڳالھ تے قائل کرݨ دی کوشش کیتی ھے جو سرائیکستان دے قیام نال جتنافائدہ سرائیکی قوم کوں تھیسی اُتنا اِتھاں وسݨ والے باقی لوکاں کوں وی تھیسے۔ ایں ڳالھ دے عام تھیوݨ نال اِتھوں دے باقی زباناں ٻولݨ والے لوک وی ساݙے ٻانہہ ٻیل بݨین اتے سرائیکی دھرتی واساں نال نفرت کرݨ والے لوکاں دی تعداد اچ کمی واقع تھئی ھے۔ ایں سانگے ایجھیاں غلطیاں اساں دُھراوݨ دی بجائے باقی لوکاں کوں اپݨے نال جوڑ کراہیں ٹُروں تاں اساݙا پندھ مزید سوکھا تھی ویسے۔ اجٖوکے سرائیکی ادب دے حوالے نال رانا سئیں آکھیا سرائیکی ادب اساݙی قومی تحریک کوں زندگی ݙتی ھے۔ بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان اچ قائم تھیوݨ والا سرائیکی ریسرچ سنٹر ہووے یا وسیب اچ موجود سرائیکی ادبی ادارے ایہ اساݙی قومی تاریخ دے امین ہِن۔ اینویں سرائیکی شعراء وی سرائیکی دھرتی اتے زبان دے امانت دار ہِن جنھاں ہر دَور وچ سرائیکی قوم دے حقوق دی جنگ لڑی ھے۔ باقی میݙے خیال موجب جیرھا اجٖوکا مزاحمتی ادب تخلیق تھیندا پئے او بے حِسی دا شکار تھئے لوکاں کوں ساہ ݙیوݨ کیتے کافی ھے۔ ایس ڈی پی دے حوالے نال ہک سوال دے جواب اچ رانا سئیں آکھیا اساں حالی اپݨا پندھ ہُݨ شروع کیتے ۔

اساکوں ایں تھوڑے وقت اچ سرائیکستان دے ۲۳ اضلاع وچ جتھاں جتھاں سرائیکی دھرتی جٖئیں یاد کیتے اساں اپݨے پیغام سودھے حاضر تھئے ہئیں۔ باقی اساݙی جماعت دے ٻہوں سارے جوان اتے تریمتیں مختلف حوالیں نال ہر ویلے سرائیکی وسیب اچ موجود رہ ویندن۔ ایں سانگے اساݙا پندھ جاری وساری ھے۔ نویں نسل توڑیں اپݨا پیغام پجٖاوݨ دے حوالے نال رانا سئیں آکھیا سوشل میڈیا، پمفلٹ ، اخبار، اشتہار تے مختلف فورم دے ذریعے اپݨی ڳالھ نویں نسل توڑیں پُجٖیندے پئے ہئیں۔ اساں یوتھ دی تربیت چنگے طریقے نال کریندے پیوں۔ اُمید ھے ایہ آوݨ والے ویلے دے باشعورلوک ہوسن۔ جیرھے اپݨے حقوق دی جنگ آپ لڑسن۔ اجٖوکے نینگر نال اساݙیاں ڈھیر ساریاں اُمیداں وابستہ ہِن۔ ایں تحریک توں سب کنوں زیادہ جنھاں مستفید تھیوݨے او نوجوان ہِن ۔ اساں تے اساݙے سینئر ہُݨ اپݨا وقت نیڑے لئی وَدن اساݙے نوجواناں ہی ہُݨ اڳوں تے اپݨا کردار ادا کرݨے۔ سرائیکی وسیب دے اجٖوکے مسائل دے حوالے نال رانا سئیں آکھیا جو آبادی ودھݨ نال جتھاں پورے مُلک اچ مسائل دا اضافہ تھئے اُتھاں سرائیکی خطے وچ وی محرومیاں تے مسائل ودھین۔ اساں اڄ صرف صحت دے حوالے نال ݙیکھوں چا تاں ملتان اچ نشتر ہسپتال دے اندر ہک ہک بیڈ تے ݙو ݙو مریض موجود ہِن ۔

ایہو حال سارے سرائیکی وسیب اچ موجود ہر ادارے دا ھے ۔ اساݙے مسائل زیادہ ہِن اتے وسائل دی کمی ھے۔ جتھاں لوکاں کوں صاف پاݨی تک نہ مِلے اوں خطے دے مسائل دا اندازہ آپ کر سڳدے ہو۔ سرائیکی ادب کوں پڑھݨ دے حوالے نال ڳالھ تھئی تاں رانا صاحب آکھیا میں سرائیکی شاعری اچ عاشق بُزدار، خورشیدؔ بخاری، جہانگیر مخلص ؔ ، امان اللہ ارشد، احمد خان طارق ، شاکر شجاعبادی دے علاوہ تہاݙی شاعری پڑھ چُکیاں۔ اڄ ہزاراں دی تعداد اچ سرائیکی کتاباں چھپدیاں پِن جیرھیاں اساݙی قوم دا عظیم سرمایا ہِن ۔ ادب تاں ادب ہوندے اوندا ہر موضوع لاجواب ہوندے لیکن میکوں ذاتی طور تے مزاحمتی ادب پسند ھے۔میں اپݨی گفتگو وچ وی انقلابی شاعری کرݨ والے دوستاں دے شعر پڑھدا رہ وینداں۔ سرائیکی لیڈر شپ دے بُحران دے حوالے نال ڳالھ ٹُری تاں اُنھاں آکھیا اگر کہیں دوست کوں سرائیکی لیڈراں دے حوالے نال کوئی شکوہ ھے تاں او خود اڳوں آون اساں اُنھاں دے نال تھیندے ہئیں۔ ایہ قومی پندھ ھے اینکوں پُھلاں دی سیجھ نہ سمجھیا ونجٖے ایہ کنڈیاں دا راہ ھے۔ باقی ایں کاز دے حوالے نال پہلے جنھاں محنت کیتی ھے او عظیم لوک ہَن ۔ اگر کہیں قوم پرست دا کوئی ذاتی مسئلہ ھے تاں اوں بارے میں کُجھ نئیں آکھ سڳدا۔ سرائیکی قوم سجٖاک تے سچی قوم ھے سچ دے سفر وچ ایہ لوک اپݨا سفیر (اڳواݨ) انشاء اللہ جلدی چُݨ گھِنسن۔ سرائیکی قوم اچ موجود ڈھیر قومی جماعتاں دی ڳالھ تھئی تاں رانا سئیں آکھیا سندھی اتے بلوچ قوماں وچ وی ڈھیر ساریاں جماعتاں ہِن۔ بلوچستان چھوٹا جیہاں علاقہ ھے پر حقوق دی ڳالھ کرݨ والیاں جماعتاں دی تعداد ۴۰ ھے۔ نظریاتی اختلاف اپݨی جاہ قومی پندھ اچ اینویں ڈھیر لوک شریک ہوندن پر زندہ اوہو رَہندے جیرھا اپݨے نظریے نال مخلص ہوندے۔ اخیر تے سرائیکی وسیب کوں اپݨا پیغام ݙیندیں ہوئیں آکھیا سرائیکی خطے اچ موجود ہر دھرتی جٖایا اپݨے حقوق دی جنگ سانگے ساݙا ساتھ ݙیوے ۔ قومی جُڑت ٻہوں ضروری ھے ، دھرتی واس مونجھ اتے مایوسی کوں چھوڑ کراہیں زندگی دی ڳالھ کرن ۔کیوں جو خواجہ فریدؒ سئیں وی ایہ فرمائے:

خوش تھی فریداؒ شاد وَل

مونجھاں کوں نہ کر یاد وَل

جھوکاں تھیسن آباد وَل

ایہ نئیں نہ واہسی ہک مݨی