حضرت ابوزر غفاری

آپ صحابی رسولؐ ہن. جُنْدُب بن جُنَادَة ناں، ابوذر کنیت، شیخ الاسلام لقب۔ قبیلہ بنو غفار توں ہن جس دا پیشہ رہزنی ہئی۔ ابتدا وچ آپ نے وی آبائی پیشہ اختیار کیتا لیکن جیہڑلے حضرت محمدؐ دی بعثت دی خبر سݨی تاں مکے آ کے اسلام قبول کر گھدا۔ عظیم المرتبت محدثین وچ شمار تھیندن ۔ آپ توں بے شمار احادیث مروی ہن۔ بڑے قناعت پسند تے سادہ مزاج ہن۔ مال و زر دے معاملے میں قلندرانہ مسلک رکھدے ہن۔ ساری زندگی امرا تے اغنیاء کوں زر اندوزی توں روکدے رہے۔ قرآن دی اس آیت؛ (جیہڑے لوگ سونا تے چاندی جمع کریندے ہن اوہ درحقیقت بھا کھاندے ہن) توں استدلال کریندے ہن کہ سونا تے چاندی جمع کرݨا ناجائز ہے۔ مگر اس دور دے صحابہ تے مفسرین و محدثین کوں آپ دی اس توجیہ نال اتفاق نہ ہئی۔

زندگی دے حالات

آپ دی زندگی دا آخری حصہ بڑی تکلیف وچ گزرا۔ امیر معاویہ دے حکم نال دمشق توں خارج البلد کیتے گئے تاں مدینہ واپس آئے۔ مگر اتھاں وی حضرت عثمان نے قیام کرݨ دی اجازت نہ ݙتی۔ تے ملک بدر کر کے قریبی شہر الربذہ بھیج ݙتا تے نال ہی خلیفہ نے ایہ حکم وی ݙتا کوئی اس دے نال نہ ونجے لیکن حضرت علی نے ہک نہ منی تے حضرت حسنین کوں ابو ذرغفاری دے نال بھیج ݙتا۔ ابو ذر غفاری دی عظمت کیتے ایہ وی کافی ہے کہ حضرت حسنین چچا آکھ کے پکاردے ہن۔ ابوغفاری کوں حضرت عثمان دے حکم نال مدینے دے کول الزبدہ دے مقام تے کسمپرسی دی حالت وچ سخت اذیتاں ݙے کے قتل کیتا گیا، ایہ شیعہ نقطہ نظر ہے انہاں دی وفات دے بارے وچ سنی نقطہ نظر ذیل وچ بیان کیتا گیا ہے۔

قصہ انہاں دی وفات دا

مورخ ابن واضح اپݨی تاریخ وچ لکھدا ہے کہ جݙݨ توں حضرت ابوذر زبدہ بھیجے گئے تاں مردے وقت تک اتھاں رہے تے جیہڑے ویلے وقت وفات قریب تھیا تاں انہاں دی لڑکی نے آکھا کہ اے باپ میں اس مقام وچ کلہی ہاں تے ڈردی ہاں کہ آپ دی حفاظت درندیاں کولوں نہ کر سڳساں ۔ ابوذر نے آکھا کہ خوف نہ کر عنقریب چند مرد دیندار اتھاں آندے پئے ہن، ذرا ݙیکھ تاں کوئی اݙے آندا پیا ہے؟ لڑکی نے آکھا کہ نہ۔ ابوذر بولے کہ حالی شاید میݙا وقت نی آیا۔ تھوڑی دیر دے بعد ول پچھا کہ کوئی نظردے ۔ لڑکی نے آکھا ہا کچھ سوار آندے پئین. ابوذر نے فرمایا کہ اللہ اکبر خدا تے اس دا رسولؐ سچّا ہے۔ ہݨ میݙا منھ قبلہ دی جانب پھیر ݙے تے جیہڑلے اوہ سوار اتھاں پہنچن تاں انہاں کوں میݙا سلام آکھیں تے جس وقت اوہ میݙی تجہیز و تکفین توں فارغ تھیون تاں انہاں کیتے ایہ بکری ذبح کراویں تے انھاں کوں میݙی جانب توں قسم ݙے کے آکھیں کہ بغیر کھاݨا کھادے ہوئے تساں لوگ اتھوں نہ ونجو۔ اتنا آکھ کے ابوذر راہی خلد بریں تھئے تے جیہڑے ویلے اوہ سوار اتھاں پہونچے تاں لڑکی نے انہاں کوں آکھا کہ ابوذر صحابی رسولؐ دا انتقال تھی گیا ہے۔ تے اوہ بے گور و کفن پئے ہن۔ ایہ سݨ کے اوہ سوار جیہڑے تعداد وچ ست ہم سواریاں توں لیہہ پئے۔ انہاں وچ حذیفہ بن الیمان صحابی رسول تے اشتر وی ہن، ابوذر تے اوہ سب ٻہوں رُنے تے غسل و کفن ݙیوݨ دے بعد نماز جنازہ پڑھ کے انہاں کوں دفن کیتا۔ جیہڑلے اس توں فارغ تھئے تاں لڑکی نے آکھا کہ میݙے پیؤ نے تہاکوں قسم ݙوائی ہے کہ بغیر کھاݨا کھادے اتھوں نہ ونجو۔ انہاں لوگاں نے بکری ذبح کیتی تے کھاݨا کھاوݨ دے بعد اس لڑکی کوں نال گھن کے مدینہ منورہ دی جانب روانہ تھی گئے۔