بڄٹ تے زراعت دی ترقی دا کارپوریٹ نظریہ
بے شک تہاکوں برا وے لڳے پیا اپݨی ڳل دا آغاز افضل عاجز دے ہک پلوتے توں کریساں ڄہڑا کے بے زمین ،چھوٹے کساناں تے کھیت مزدوروں دے دل دی آواز ہے،افضل جھولی چا کے پلوتا کݙیندا ہے ذرا ملاحظہ ۔۔۔۔
سرمایہ دار شالا بکھ دا اسیر تھیویں
پندا وکھائیں شالا لیرو لیر تھیویں
خزانے دے وزیر اسحاق ݙار اس سال دا وفاقی بجٹ اساݙے سامݨے رکھ ݙتا ہے ،اساݙی لکھاری دوست اوں تے زور آزمائی کیتی کھڑے ہن۔ڄہڑی تحریر کوں اٹھا گھنوں زراعت دے ارد گرد ڳل کریندی کھڑی ہے کہں وی کسان تے ولا چھوٹے تے بے زمین لوکیں دی ڳال نئیں کیتی۔
سارے دانشورتے خود وزیر خزانہ دا وی آکھݨ ہے ڄو زراعت تے زرعی شعبے کوں نظر انداز کرݨ دی وڄہ نال مجموعی اقتصادی ترقی دی شرح گھٹ ڳئی ہے۔ایہہ ٻس اتنا منیدے ہن ڄو ایہہ شعبہ ملک دی پنجھاہ فیصد آبادی کوں روزگار ݙیندا ہے۔
انہں دوستیں دا ایہہ وی آکھݨ ہے ڄو فصلیں دا پیداوار گھٹݨ دی وجہ نال زرعی شعبہ زوال ول ڳیا ہے؟اایں واسطے انہاں اعلاں کیتا ہے ڄو کھاد،ٹیوب ویلاں تے بجلی دا ریٹ ،زرعی دوایاں دا ریٹ تے زرعی قرضاں تے شرح سود کوں گھٹا ݙتا ونڄیں تاں ملکی زراعت تے کسان ترقی دیاں منازل طے کر گھنسن تے اسݙے دیہات تے غریب ،بے زمین کسان تے کھیت مزدور خوشحال تھی ویسن ۔
اے کارپوریٹ اپروچ تے تحت الیندے کھڑے ہن۔انہاں دا خیال ہے ڄو پیداوار ودھسی دا برآمدات ودھسن جݙاں کہ اوہ بنیادی سماجی اصلاحات کرݨ کاݨ تیارنن۔اگر کارپوریٹ نظریہ دے تحت ای زراعت تے کساناں کوں ترقی ݙیوݨی ہے تاں ولا زراعت کوں صنعت دا درڄہ کیوں نئیں ݙتا ویند پیا؟جھتاں کھیت مزدوراں کوں باقاعدہ مزدور تسلیم کیتا ویندا ہے تے انہاں تے لیبر قوانین لاڳو تھیندے ہن اس دے نال انہاں کوں یونین سازی دا وی حق ہوندا ہے۔ حقیقت ہے ڄو زراعت دا مجموعی قومی پیداوار اچ حصہ چوی فیصد رہیا جہڑا کہ حکومتی پالیسیاں دی وجہ تھوں گھٹدا ویندا ہے تے ہن اوہ اکی فیصد آݨ کھلوتا ہے۔اس حصے کوں بنیادی زرعی تے اراضی دیاں اصلاحات نال ہور ودھایا ونڄ سڳدا ہائی لیکن کوئی حکومت اے کرݨ آسطے تیار کونی کیوں ڄو اس دے نال طاقت دے مراکز بلݨ دے امکانات جڑے ہوئے ہن۔
اساݙی زراعت ملک دی پنجھاہ فیصد افرادی قوت کوں روزگار فراہم کریندا ہے لیکن کوئی وی اے منݨ تے تیار نئیں ڄو دیہی آبادی دا پنجیٹ فصد غربت دی لیکر توں تلے زندڳی گزریندا پیا ہے تے بنیادی سہولتاں توں وی محروم ہے۔
حقیقت ہے ڄو پاکستان اچ تک کہیں حکمران وی کسان پالیسی متعارف نئیں کرائی تے ہمیشہ زرعی پالیسی دی ڳال تھیندی رہی ہے ۔پاکستان دے کساناں کو شہری تے انسان نئیں سمجھا ڳیا ۔سوال اے ہے ڄو اگر کسان خوشحال نا ہوسی تے زراعت کیویں خوشحال ہوسی یا ترقی کریسی ؟
پاکستان دا سماجی ڈھانچہ اج وی کالونیل زمانے دی اقدار اتے کھڑا ہے ۔اج وی ملک دی پنجیٹ فیصد کسان زمین دے بنیادی حق تھوں محروم ہن تے زمین دی ملکیت چند جاگیردار گھرانیاں کول ہے ۔سرائیکی علاقاں کون گھن گدا ونڄیں اتھاں دیاں زمیناں مقامی بے زمین کاشتکاراں کوں ڈیوݨ دی بڄئے غیر مقامی لوکاں کوں ݙتیاں ویندیاں پیاں ہن ۔اتنی آبادی کاری کر ݙتی ڳئی ہے ڄو مقامی لوک اقلیت اچ بدلدے ویندے ہن جس نال انہاں دے اندر احساس محرومی ،خوف تے غیر یقینی ودھدھی ویندی ہے.