بنو اغلب
عباسی خلیفہ ہارون الرشید دے زمانے وچ افریقا دا علاقہ جیہڑا موجودہ طرابلس، تیونس تے الجزائر تے مشتمل ہے، نیم خود مختار تھی گیا۔ کیونکہ مرکزِ خلافت توں دور ہوݨ دی وجہ نال ایں علاقے دا انتظام مشکل تھیندا پیا ہئی ایں واسطے ہارون نے اتھوں دی حکومت مستقل طور تے ہک شخص ابراہیم بن اغلب تے اوں دی اولاد دے سپرد کر ݙتی۔ ایں طرح افریقہ وچ ہک نویں حکومت دی بنیاد پئی جیہڑی اغالبہ یا خاندان اغلب دی حکومت سݙویندی ہے۔ ایہ اغلبی حکومت عملاً خود مختار ہئی لیکن عباسی خلافت کوں تسلیم کریندی ہئی تے ہر سال باقاعدگی دے نال خراج ݙیندی ہوندی ہئی جیہڑا ایں ڳال دا ثبوت ہئی کہ اے حکومت عباسی خلافت دا حصہ ہے۔ اغلبی خاندان دی ایہ حکومت 800ء توں 909ء تک یعنی ہک سو سال توں زیادہ عرصے تک قائم رہی۔ ایں دا دار الحکومت قیروان ہئی جیں دی بنیاد عقبہ بن نافع نے رکھی ہئی۔ اغلبی خاندان دے دور حکومت وچ قیروان شمالی افریقہ وچ علوم و فنون دا سب توں وݙا مرکز بݨ گیا ہئی لیکن اغلبی حکومت دا سب توں وݙا کارنامہ جزیرہ صقلیہ دی فتح تے بحری قوت دی ترقی ہے۔ اوں دور وچ نہ صرف ایہ کہ جزیرہ صقلیہ فتح کیتا گیا بلکہ جنوبی اٹلی تے وی مسلماناں دا تسلط قائم تھی گیا ہئی۔ اغلبی حکومت دا بحری بیڑا اتنا طاقتور تھی گیا ہئی کہ مغربی بحیرۂ روم وچ کوئی ایں دا مقابلہ نہ کر سڳدا ہئی۔ ابراہیم اغلب دے بعد اوں دے بیٹے عبداللہ بن ابراہیم نے حکومت سنبھالی۔ بحیرہ روم دا جزیرہ صقلیہ اوں دے جانشیں زیادۃ اللہ دے دور وچ فتح تھیا جس تے سب توں پہلے امیر معاویہ دے دور وچ ناکام فوج کشی کیتی گئی ہئی۔ زیادۃ اللہ نے 100 بحری جہازاں کوں ایں مہم تے روانہ کیتا جیں نے کئی معرکیاں تے جدوجہد دے بعد ایہ عظیم فتح حاصل کیتی تے جزیرے کوں سلطنت اغالبہ دا حصہ بݨا گھدا۔ ابو مضر زیادۃ اللہ، خاندان اغالبہ دا آخری حکمران ثابت تھیا جیں دے دور وچ ابو عبداللہ الشیعی نے اغلبی حکومت دا خاتمہ کر کے فاطمی سلطنت دی بنیاد رکھی۔
حکمران[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]
- ابراہیم بن اغلب
- ابو العباس عبد اللہ
- ابو محمد زیادۃ اللہ بن ابراہیم
- ابو عقال الاغلب بن ابراہیم
- ابو العباس محمد
- ابو ابراہیم احمد بن محمد بن الاغلب
- زیادۃ اللہ ثانی
- ابو الغرانیق محمد بن احمد
- ابو اسحاق ابراہیم بن احمد
- ابو العباس عبد اللہ ثانی
- زیادۃ اللہ ثالث