Jump to content

الطاف خان ݙاہر تے اوندی سرائیکی خوشبو

وکیپیڈیا توں

الطاف خان ݙاہردا کتاب لکھݨ میکوں ہِیں سانگے چنڳا لڳے جو سرائیکی استادیں ا چ کتاب لکھݨ دا رواج کائنی، چند ہک استادیں سرائیکی کتاباں لکھیِن پر انہائیں دی ڳنتری اتنی تھولی اے جو حساب کروں تاں ڳنتری مارمسائیں اعشاریہ ہِک فیصد ونڄ بݨدی اے ۔ میں احٖ تہاݙے نال ڈھیر ساریاں ڳالھیں کرݨ چہنداں تے ݙسݨ چہنداں جو اسلامیہ یونیورسٹی اچ سرائیکی شعبہ قائم تھیا ، زکریا یونیورسٹی نہ تھیا، ول اساں پنج سال عدالتیں اچ کیس لڑ تے بہاؤ الدین زکریا یونیورسٹی وچ سرائیکی شعبہ قائم کرایا۔ ولا اساں عدالتیں اچ کیس لڑ تے ݙو سرائیکی لیکچررز ( ہک ایمرسن کالج ملتان تے ٻیا ایس ای کالج بہاولپور) دیاں پوسٹاں گھدیاں ۔ سرائیکی لیکچررز سانگے کوششاں جاری ریہاں ۔ بہاولپور دے سرائیکی مہاندرے صوبائی وزیر سئیں ملک محمد اقبال چنڑ مہربانی کیتی تے میل ، فی میل سرائیکی دیاں 35 آسامیاں گھنا ݙتیاں ۔تعیناتیں دے بعد اساں جھوک اچ سرائیکی استادیں کوں استقبالیہ ݙتا ، پروفیسر شوکت مغل سمیت سرائیکی استاد تے سرائیکی اڳواݨ موجود ہَن۔ اساں استادیں کوں آکھیا جو ہُݨ تُساں خالی لیکچرر نی تُساں سرائیکی قوم دے معمار ہیوے۔ تُساں سرائیکی قوم سانگے کم کرݨے، اساں استادیں کوں اے وی آکھیا جو تُساں گھٹ و گھٹ ہفتے اچ ہک مضمون کہیں وی موضوع تے سرائیکی اچ لکھ تے جھوک کوں تے ٻئے سرائیکی رسالیں کوں بھیڄو۔ ایویں ہک ہک کر تے مضمون کٹھے کریندے ونڄو ، تہاݙیاں سال اچ ہک ݙو کتاباں ضرور شائع تھیون ۔ ساریں ہاں تے ہتھ ماریاں تے آکھیا ’’ سئیں ایویں تھیسے ‘‘ ۔ او ݙینھ تے احٖ دا ݙینھ، نہ کوئی مضمون آیا تے نہ کوئی کتاب ۔ نویں دے نئوں ݙیہاڑے آلی اکھاݨ وی ایں سانگے کوڑی تھی ڳئی جو کہیں نئوں ݙینھ وی سرائیکی دا ساتھ نہ ݙتا تے جھوک دے دفتروں ٻاہر نکل تے ساریں ڳالھ آئی ونڄائی کر چھوڑی ۔

ترائے سال بعد نویاں پوسٹاں آیاں ، اساں نویں آوݨ آلے استادیں دے اعزاز انویں کٹھ رکھیا جیویں پہلے استادیں سانگے رکھیا ہاسے ، ایں کٹھ اچ اساں یونیورسٹیں تے  کالجیں  دے ساریں استادیں کوں سݙیوسے ۔ کٹھ اچ جیڑھے استاد آئے اساں ساریں کوں اونویں پُھلیں دے ہار پوائے ، جیویں پہلیں کوں پوائے ہاسے تے انہائیں کوں وی اوہا ارداس کیتی جیویں پہلیں کوں کیتی ہاسے ۔ پر دودا دھوڑ چنیسر چھئی آلا لیکھا بݨ ڳیا، کہیں کجھ نہ کیتا تے اڄاں تئیں سرائیکی کتاباں لکھݨ تے سرائیکی قوم سازی آلے پاسے کہیں استاد توجہ نی ݙتی ۔ توجہ تاں چھوڑو ، انہائیں اچ کجھ استاد ایجھے وی ہِن جیڑھے اسیکوں منہ تے اکھیندن سئیں اساں ملازمت سانگے ایم اے سرائیکی کیتا ہا ، نوکری مِل ڳئی اے ، ہُݨ اساکوں ٻے رپھڑیں اچ نہ پاؤ۔ اکثر سرائیکی استاد ایجھے وی ہِن جیڑھے اپݨی اولاد نال وی سرائیکی نی الیندے ،۔ جیڑھے اپݨی اولاد دے کائنی ، او قوم دے کیا بݨسن ؟ پر الطاف ݙاہر تے ہک ادھ ٻیا وی ایجھا ہے جیرھے سرائیکی تے صدقے گھولے تھیندے راہندن ۔

میں جو کجھ لکھدا پیاں ، اے کتاب تے تبصرہ کائنی ،میں اے وی نی آکھدا جو الطاف ݙاہر سرائیکی دا ظفر لاشاری ، شوکت مغل یا میاں انیس دین پوری بݨ ڳے ، میں اے آکھݨ چہنداں جو الطاف ݙاہر سرائیکی دا دیوانہ ہے ۔ سرائیکی بارے اینکوں جو آکھو کریندے ، جے اینکوں آکھو سرائیکی سانگے ڳل پھاسی پا گھن یا ڳاݙی تلے سر ݙے ، دیر نہ کریسے ۔ ایجھے بندیں دی قدر تھیوݨیں چہندی اے ، لکھاری وݙا ہووے تے ہووے بھاڑ دا تل ، تاں ایجھے کوں وی پرے کرو ۔کیوں جو او کݙاہیں سرائیکی کوں فیدہ نہ ݙیسے ۔ ایویں مالدار تے زردار استاد تنخوائیں گھنے سرائیکی کنوں تے کم آوے غیریں دے ، ایجھے کوں وی پرے بھا لاؤ جو ’’ بٹھ پوے ایجھا سونا جیڑھا کن پھاڑے ‘‘ ۔ ہاں ! کوجھا ہووے ، کملا ہووے ، ڳالہا ، بھولا ہووے ، پر ہووے سرائیکی ماء ٻولی دا کھرا تے سچا عاشق ، اساں اوندے ہتھ پیر چمسوں تے اوندے قدمیں سیس نویسوں ، سچ تاں اے ہے جو:۔

مزدور دی جُتی چُم گھنسوں

زردار دی ٹی سی نی کرݨی

میں اے پیا آکھدا ہم جو میں لکھدا پیاں اے کتاب بارے تبصرہ کائنی۔ میݙا اکھا پُھلایا ول جو دال ساڳے ہے ، او :۔

1۔ الطاف ݙاہر ، اوندی ڄاݨ سنڄاݨ تے اوندی سرائیکی نال محبت۔

2۔ سرائیکی طالبعلماں دی معلومات سانگے سرائیکی تعلیم دے پندھ دی کہانی

3۔ تعلیم دی اہمیت

4۔ سرائیکی طالب علماں سانگے سینہا

5۔ کجھ استادیں بارے

6۔ کجھ حق حقوق دی ڳالھ

7۔ وسیب سانگے تعلیمی ادارے

8۔ ہر جاہ سرائیکی کیوں؟

9۔ سرائیکی قاعدہ تے اوندی اہمیت

10۔ سرائیکی شعبے دی کہاݨی

11۔ اٹھویں دی کتاب اچ سرائیکی نقشہ

تے ایں طرح دیاں کجھ ٻیاں ڳالھیں ۔ میں الطاف ݙاہر کوں سرائیکی طالب علماں دے سوکھ سانگے اے کم کرݨ تے مبارخاں ݙینداں تے نال سرائیکی دے سارے استادیں کوں آکھداں ، خدا واسطے کجھ کم کرو۔ ایندے وچ قوم دا وی فیدہ ہے، وسیب دا وی فیدہ ہے، طالب علماں دا وی فیدہ ہے تے خود تہاݙا اپݨا فیدہ ہے ۔ ایندے نال تہاکوں وسیب تے سارے جڳ جہان اچ عزت تے شان ملسے ، اسیکوں ݙیکھو ، اساں غریب گھر دے لوک ہیسے پر سرائیکی ماء ٻولی دی خذمت اسیکوں امیریں تے بادشاہیں توں ودھ عزت ݙتی اے ۔ ایں توں ودھ بندے کوں کیا چہیدے ؟ جے کم نہ کریسو، زیان اپݨا کریسو تے غیر تاں غیر اپݨے وی تاڑیاں مریسن ،چانگھاں کریسن تے ٻولیاں مریسن۔ کم اپݨا کریسو تاں اپݨے وی ٹھر ٹھر ویسن تے غیر وی رِیساں کریسن ۔ میں الطاف ݙاہر دی کتاب اچ موضوع توں ہٹ تے ساریاں ڳالھیں صرف شاگردیں سانگے نی ، وسیب دے ہر واسی کیتے لکھیاں ہِن جو اساں ٻہوں پندھ کرݨے ۔ اساݙی منزل پرے کائنی تاں نیڑے وی کائنی۔ اسݙی آلس تے ڈھل گسائی توں لوک اسیکوں ’’ وچارے ‘‘ اکھیندن تے اسیکوں کمی سمجھ تے ملدن ۔ جے اساں کم کروں تے آپ کوں آپ سنڄاݨوں تاں اساں عظیم تہذیب دے وارث ہیسے ۔ اساں بہشت  توں ودھ مقدس سرائیکی دھرتی دے واسی ہیسے ۔ اساں نہ کیر ٻوہار ہیسے ت نہ ککھ کانیں آنگے کتھاؤں چَھل اچ لُڑھ آیوں ۔ اساݙیاں جڑھاں دھرتی اچ ہِن تے اساں اپݨی دھرتی دے آپ وارث ہؤں ۔ نینگرو! خدا دا ناں منو ، آپ کوں آپ سنڄاݨو ، خواجے سئیں وی ایہو فرمائے جو ’’ جو کوئی چاہے فکر فنا کوں ، اپݨے آپ کوں ڳولے ۔ ‘‘

مہاندرے سرائیکی لکھاری سئیں باسط بھٹی دے ادبی پورہئے کوں کٹھا کرتے ہک وݙی کتاب ’’ عبدالباسط بھٹی ، لکھتاں تے نِروار ‘‘ دے ناں نال جیرھے نینگر چھپوائی اے ، اوندا ناں ہے الطاف ݙاہر ۔ اوں کتاب ا چ میں لکھیا ہا جو ہک لمبے عرصے دی جدوجہد دے بعد کالجاں اچ سرائیکی زبان و ادب پڑھاوݨ دا سلسلہ شروع تھیا تاں اساں ݙاڈھے خوش تھیوسے جو ہُݨ نصابی سطح تے آوݨ نال نویں استاد ساݙے ٻانہہ ٻیلی تھیسن ۔ اپݨے ترکے دی ڳول پھول کریسن ۔ رُلئیے شاعراں ، ادیباں دی سُدھ لاہسن تے ا ساں ادبی طور تے مزید تکڑے تھیسوں تے ادبی کم ٻیا اڳونہاں تھیسے ۔ پرا یہ چھڑا ساݙا خاب ہا ۔ ٻہوں سارے استاد نوکریاں گھنݨ دے بعد بے فکرے تھی ، بسترے وِچھا سُم ڳئے پر ایہ کوئی نویں ڳالھ کائنی ، ہمیشہ ایویں تھیندا رہ ڳئے ۔ ٻہوں گھٹ استاد ہوندن جیرھے تاریخ دا حصہ بݨدن ، اساں تاں اکثر ایجھے ݙٹھن جیرھے ہک نصابی کتاب نال ساری سروس پوری کر ڳن ،کُجھ کریندے پِن۔ بعض تاں ہک کتاب وی مُل نی گھندے ، جیرھی کوئی سنگتی  ݙے ویندن ہُوندے نال حیاتی گزار گھندن ۔اللہ اللہ خیر سلا۔ جنھاں دے اندر جیوݨ دی سِک ہوندی اے ،او آپ پڑھدن ۔ ٻنہائیں کوں وی پڑھیندن تے ہمیش دی حیاتی منڑیندن۔ سرائیکی زبان و ادب دی تاریخ اچ سئیں استاد فدا حسین گاڈی، سئیں ظامی بہاولپوری، سئیں دلشاد کلانچوی ،سئیں قیس فریدی ،سئیں اقبال سوکڑی، سئیں پروفیسر شوکت مغل ، سئیں ڈاکٹر طاہر تونسوی ، سئیں پروفیسر سجاد حیدر پرویز، سئیں اکرم میرانی ، سئیں مزمل حسین، سئیں حبیب موہانہ ، سئیں سلیم احسن، ، سئیں بشیر بھائیہ، سئیں عزیز شاہد، سئیں رفعت عباس، سئیں شمیم عارف قریشی ، سئیں ظفر لاشاری، سیݨ مسرت کلانچوی ، سئیں شکیل پتافی ، سئیں اصغر ندیم سید، سئیں محمد فیروز شاہ، سئیں ڈاکٹر مقبول گیلانی ، سئیں جہانگیر مخلص، سئیں سید نصیر شاہ، سئیں مظہر نیازی، سئیں محمد محمود احمد وی تاں استاد ہِن۔ احٖ سرائیکی وسیب اچ اِنھاں دی سنڄاݨ ، انھاں دے ادبی کم نال ہے ، گریڈ نال کائنی، نتاں اتھاں تاں سینکڑاں کالج ، استاداں نال بھریئے پِن ، جنہائیں کوں اپݨی وی سُدھ کائنی۔ استاد کوں قوم دا معمار آکھیا ویندے ۔ بنگالی تے سندھی استادیں قوماں بݨائن ۔ ایں کائنی جو بنگالی تے سندھی پڑھاوݨ آلے استادیں صرف ماء ٻولی تے ماء دھرتی دے سبق پڑھائن، اُتھاں دا ہر استاد پہلے بنگالی تے سندھی اے۔ اِتھاں تاں سرائیکی دے ناں تے موٹیاں تنخواہیں گھنݨ آلا استاد وی گھر ا چ اردو الیندے۔ تاریخ اوہے لوک بݨدن جیڑھے تاریخی کم کریندن ۔ الطاف ݙاہر دا ایہ کم تاریخی کم اے ، اساں تاں اوں وسیب دا حصہ ہیسے جتھاں قبراں دی پوجا تھیندی اے ۔ ہُݨ ویلہا آ ڳئے جو اساں اپݨے ادبی ترکے کوں ویلھے سِر ہتھیکا کروں ، الطاف ݙاہر دا ایہ کم اندھیں کوں اکھیں ݙیسے ، اندھارے وچ سوجھلا کریسے ، جے کوئی سوجھلے توں فائدہ چاوے تاں اساں اونکوں سوجھل آکھوں نہ تاں چم چیٹیں دی تاں تھوڑ کینھی۔

الطاف ݙاہر نال کݙاں ملاقات تھئی ، میکوں یاد امدے ݙاہ ٻارھاں سال پہلے دی ڳالھ ہوسے جو ایس ای کالج بہاولپور اچ ہک تقریب ہئی، میں وی اُتھاہیں موجود ہم، ہک سوہݨے نین نقش آلا نینگر کِھلدا کھیݙدا آیا ، گوݙیاں کوں ہتھ لاتُس، ول چِھک تے بھاکُل پاتُس، میں حیران جو ایہ نینگر کون ہے؟ ایویں ملیا جیویں سالیں دا سونہاں ہووے ۔ میں آکھیا یار! معاف کریں میں نی سُنڄاتا۔ نینگر زور دا ٹہکارا ماریا تے آکھیا تُساں ڄاݨو نہ ڄاݨو میں تاں تہاکوں ڄاݨداں ، میݙا ناں الطاف ݙاہر اے۔ مدت توں تہاکوں مِلݨ دی سِک ہئی۔ احٖ اللہ سئیں میل ملائے ۔ ایں ملاقات دے بعد ساݙی سنگت ایجھی ودھی جو کم وادھو وادھ اے ۔ اچوی بھری بے قرار روح دا ایہ نینگراصلوں ٹک تے نی ٻہندا۔ ہر ویلھے کجھ نہ کجھ کرݨ دی سِک اچ راہندے۔ میں سمجھداں جوہِیندا ناں حیاتی اے ، ایندا ناں زندگی اے تے ایندا ناں انسانیت ہے ، حرکت حیاتی تے چپ موت اے ۔ وسیب اِچ چپ چپاتیاں لوتھاں ڈھیر اِن پر الاؤ ڳالہاؤ کوئی کوئی ہِن ۔ جیرھے لوک اپݨی دھرتی ، اپݨی مٹی تے اپݨے وسیب سانگے جیندن تے الا ٻول کریندن اوہے عظیم ہوندن۔ الطاف خان 2009ء اچ اسلامیہ یونیورسٹی بہاولپور اچوں ایم اے سرائیکی کیتی تے ول ݙینھ رات سرائیکی نینگراں دے حق حقوق دی تݨ وݨ اچ لڳ ڳیا۔ ادبی محفل ہووے یا سیاسی جلسہ الطاف ݙاہر ہر جاہ ہوندا ہا ۔ سرائیکی استاداں دیاں سیٹاں منظور کراوݨ کیتے ایں بندے ݙٖینھ رات ہک کر ݙتا ، احتجا ج کیتے دوستاں کوں کٹھا کر آوے ، حق حقوق دی دھاڑ فریاد کرے پر کنڈ ولا ݙیکھے تاں ہر جاہ کلہا کھڑا ہووے ، سنگتی ݙر تے بھڄ ونڄن متاں کوئی بَلا آوے تے کھا ونڄے۔ کݙاہیں بہاولپور جلوس کڈھوائی ودے ، کݙاہیں ملتان پریس کلب دے سامݨے اسیݙے نال پلے کارڈ چائی کھڑے ، کݙاہیں سابق وزیراعظم سئیں سید یوسف رضا گیلانی دے گھر اڳوں زنجیراں پا قیدی بݨیا کھڑے ، کݙاہیں سئیں اقبال چنڑ دے دیرے تے ٻیٹھے تھیا۔ سیاݨے آہدن ٹردا بندہ پندھ کر یندے جے جذبے سچے ہوون تاں دلی ڈھائی کوہ تھیندی اے ۔ ول او وقت وی آیا الطاف ݙاہر تے ٻئے سنگتیاں دا دا پورھیا سڄایا تھیا ، ایندے پیراں دے چھالے پُھل بݨ ڳئے۔

2012ء اچ ایہ سی ٹی آئی دے طور تے ریاست بہاولپور تے ہندوستان دے ٻنے اُتے آباد شہر بہاولنگر اچ تعینات تھیا۔ کہیں وی بندے کوں جھر جنگل یا اوپری جاہ بر بھیڄݨ بھڄاوݨ آلی ڳالھ ہوندی اے ۔ پر جنہاں علم تے عشق دی لذت چکھی ہووے او چین تیں ویندن پئے۔ بہاولنگر دی صورت حال بھرا چنڳی طرحاں ڄاݨدن۔ اُتھاں پرنسپل صاحب فرمایا ایہ سرائیکی کیا ہوندی اے پر خدا جنھاں کوں عقل تے حوصلہ ݙیندے او میدان چھوڑ نی بھڄدے ۔ الطاف ݙاہر میدان اچ کھڑ ڳیا تے پرنسپل صاحب کوں ہار منݨی پئی تے بہاولنگر کالج اچ سرائیکی کلاساں شروع تھیاں ۔ الطاف خان ہٹھاڑی نینگراں کوں کٹھا کر انہاں دا حوصلہ ودھایا ، کلاساں شروع تھی ڳیاں پر ہُݨ نہ کتاب نہ نصاب ۔ جوان اُتھاہیں ٻہہ مورچہ مضبوط کیتا۔ صبر تے حوصلے دے اسلحے نال لیس تھیا تے احٖ وی اتھاں سرائیکی پڑھݨ آلے طالب علم موجود ہِن ۔ کیا ایہ ہر بندے دا کم ہے؟ میں یقین نال آکھداں ایجھے پُتر مانواں روز روز نی ڄنڑیندیاں ۔ الطاف ݙاہر ساݙا اثاثہ ہے۔ میں ایہ وی ارداس کرینداں جو ہر استاد شاعر تے ادیب نی ہوندا پر او ذری ہمت چار کرے تاں ایجھا سوہݨا کم تھی سڳدے۔ خیر ! نثر ہووے یا شاعری ساݙے کول اݨ کُھٹ تاریخی لکھاری موجود ہِن بندہ اُنھاں دے کم کار کوں سنبھال تے وی وݙا تھی سڳدے، چھڑا کمراں ٻدھݨ دی لوڑھ اے ۔ایندے بعد الطاف اڳوں دی تݨ وݨ کیتی۔  سرائیکی لیکچررز دیاں 35 سیٹاں منظور تھیاں ۔ اللہ سئیں رنگ لایا ، الطاف ݙاہر وی رنگیا ڳیا۔ گورنمنٹ ولائیت حسین اسلامیہ ڈگری کالج ملتان دے شعبہ سرائیکی دا انچارج بݨیا ۔ لوک تاں منزل تے پُڄ بسترے کھول ݙیندن تے آرام کریندن پر ایہ نینگر احٖ وی ٻہوں جذبے نال اڳوں تے ودھدا ویندے ۔ سُکھ سلامتی پکھے ہووس۔ ایجھے جوان قوماں دا سمل ہوندن۔

ہک ناں آلے ادیب دے پورھئے کوں اوندی حیاتی وچ سنبھالݨ اونکوں خراج پیش کرݨ ہے جیندا رواج ساݙے پاسے کائنی۔ اتھاں تاں لوک ہک ݙوجھے دے پِچھوں کاتیاں کِلئی ودن، کہیں دے ہنر کوں منݨ کیتے تیار کائنی، اپݨی ذات دے قیدی ہِن پر ہُݨ ایہ کم کٹھا کر تے الطاف ݙاہر ایہ رواج وی شروع کر ݙتے ، ہُݨ ݙیکھݨ آلی ڳال ایہ ہے جو ایہ کتنے استاد ایندے نال ریس کریندن تے اڳوں تے ٹردن ۔ ملتان شاہر اچ ایندی تعیناتی وی اللہ دا کرم ہے۔ ایہ بندہ اپݨے خلق اخلاق نال وݙے وݙے لوکاں دا سونہاں تھی ڳئے، جھک نوائی تے عاجزی ایں کنوں پِچھے بس اے ۔ سنگتیاں ساتھیاں کوں ملݨ ، لوکاں کوں جوڑݨ ، کتاباں کٹھیاں کرݨ ، شاعراں ادیباں دا ٻانہہ ٻیلی تھیوݨ، ایہ اوگُٖݨ ہِن جنھاں دی وجہ توں ایہ روز ݙیہاڑی وݙا تھیندا ویندے۔ الطاف آکھدے جݙاں میں دیرہ نواب کالج اچ پڑھدا ہم تاں میݙے استاد پروفیسر عاصم شجاع ثقلین درانی صاحب میکوں سِدھے دڳ اُتے ٹوریا۔میں اپݨے استاد کوں نی وسار سڳدا ، استاد کوں وی شابس اے تے شاگرد کوں وی ، احٖ ایجھے سنجوک گھٹ بݨدن ۔ ایجھے سانگے تے سنجوک بݨاوݨ دی لوڑھ اے ، کیونجو استاد قوم دا معمار اے ۔

الطاف خان 20 مئی 1986ء اچ نور پور نورنگا ضلع بہاولپور اچ پیدا تھئے، میٹرک 1999ء نور پور نورنگااچوں پاس کیتی ہَس۔ ایف ایس سی 2002ء جݙاں جو بی ایس سی چھوڑ تے بی اے گورنمنٹ ڈگری کالج دیرہ نواب صاحب اچوں 2004ء اچوں پاس کیتس۔ بی ایڈ، ایم اے اکنامکس تے ایم اے سرائیکی اسلامیہ یونیورسٹی بہاولپوروں کیتی ہس ، اڄکل اسلامیہ یونیورسٹی دے شعبہ سرائیکی توں ایم فل کریندا ودے ۔ سرائیکی ماء ٻولی دا ہک عظیم پُتر سئیں دلنور نور پوری دا جاہ ٹکاݨہ تے سنبھل واݨ نور پور نورنگا ہا۔ سرائیکی ماء ٻولی دی محبت انہاں دی روح اچ رچی ہوئی ہئی، ہرے ویلھے سرائیکی سرائیکی کریندا ہا، ایہا ڳالھ الطاف ݙاہر وچ وی ہے۔ ماء ٻولی نال محبت ایندی رت اچ رچی ہوئی اے ، ہر ویلھے ڳالھہا تھیا ودا ہوندے ،سرائیکی سرائیکی ودا کریندا ہوندے تے سرائیکی ماء دھرتی کوں مخاطب کر تے اکھیندا ودا ہوندے ’’ کملا کملا لوک سݙیندن ، تئیں سݙوایا ہے‘‘۔ اے ہَن الطاف ݙاہر دیاں ڳالھیں، ہُݨ قصہ اڳوں ٹوروں تے کجھ کم دیاں ڳالھیں کروں۔

·        معروف سرائیکی دانشور سئیں ظہور دھریجہ دی کتاب سرائیکی قلم قبلیہ وچوں چوݨ