احمد ندیم قاسمی

احمد ندیم قاسمی

احمد ندیم قاسمی (20 نومبر 1916ء تا 10 جولائی 2006ء) پاکستان دے ہک معروف ادیب، شاعر، افسانہ نگار، صحافی، مدیر تے کالم نگار ہن۔ افسانہ تے شاعری وچ شہرت پاتی۔ ترقی پسند تحریک نال وابستہ نمایاں مصنفین وچ شمار تھیندا ہئی تے ہیں وجہ نال ݙو مرتبہ گرفتار کیتے گئے۔ قاسمی صاحب نے طویل عمر پاتی تے لگ بھگ نوّے سال دی عمر وچ انھاں نے پنجاہ توں زائد کتاباں تصنیف کیتیاں۔

قاسمی صاحب دی شاعری دی ابتدا 1931ء وچ تھئی ہئی جݙݨ مولانا محمد علی جوہر دے انتقال تے انہاں دی پہلی نظم روزنامہ سیاست لاہور دے سرورق تے شائع تھئی تے ایہ انہاں کیتے بہت بڑا اعزاز ہئی۔ ایہو نہیں بلکہ بعد وچ وی 1934ء تے 1937ء دے دوران انہاں دی متعدد نظمیں روزنامہ انقلاب لاہور تے زمیندار لاہور دے سرورق تے شائع تھیندے رہے تے ایندے نال انہاں لوں عالمِ نوجوانی وچ ہی غیر معمولی شہرت حاصل تھئی۔

صحافتی سرگرمیاں

• 1941-45ء وچ ہفت روزہ ’پھول‘
• 1943-45ء ’تہذیبِ نسواں ‘
• ماہنامہ ادبِ لطیف
• 1947-48ء وچ ماہنامہ سویرا (چار شمارے)
• 1950ء وچ ماہنامہ ’’سحر‘‘ لاہور (ہک شمارہ)
• 1953-59ء و روزنامہ ’’امروز‘‘ لاہور دی ادارت
• 1964ء توں ماہنامہ ’’فنون‘‘ دی ادارت
• 1952ء وچ روزنامہ ’امروز‘ لاہور وچ کالم ’’حرف و حکایت‘‘ لکھدے رہے
• روزنامہ ’امروز‘ لاہور اخبار دے ایڈیٹر بݨ ونجݨ تے کالم ’’پنج دریا‘‘ وی لکھدے رہے۔
• 1959ء وچ امروز توں الگ تھیوݨ تے روزنامہ ہلالِ پاکستان وچ ’’موج در موج‘‘ تے ’پنج دریا‘ دے ناں نال فکاہیہ کالم نویسی۔

مطبوعات

افسانوی مجموعے

1. چوپال (دار الاشاعت پنجاب، لاہور 1939)
2. بگولے (مکتبہ اردو، لاہور 1941)
3. طلوع و غروب (مکتبہ اردو، لاہور 1942)
4. گرداب (ادارہ اشاعت اردو، حیدرآباد دکن1943)
5. سیلاب (ادارہ اشاعت اردو، حیدرآباد دکن 1943)
6. آنچل(ادارہ فروغ اردو، لاہور 1944)
7. آبلے (ادارہ فروغِ اردو، لاہور 1946)
8. آس پاس (مکتبہ فسانہ خواں، لاہور 1948)
9. در و دیوار (مکتبہ اردو، لاہور 1948)
10. سناٹا (نیا ادارہ، لاہور 1952)
11. بازارِ حیات (ادارہ فروغِ اردو، لاہور 1959)
12. برگِ حنا (ناشرین، لاہور 1959)
13. سیلاب و گرداب (مکتبہ کارواں، لاہور 1961)
14. گھر سے گھر تک (راول کتاب گھر، راولپنڈی 1963)
15. کپاس کا پھول (مکتبہ فنون، لاہور 1973)
16. نیلا پتھر (غالب پبلشرز، لاہور 1980)
17. کوہ پیما (اساطیر، لاہور 1995)

شاعری

1. دھڑکنیں (قطعات- اردو اکیڈمی، لاہور 1942)
2. رِم جھم (قطعات و رباعیات- ادارہ فروغِ اردو، لاہور 1944)
3. جلال و جمال (شاعری- نیا ادارہ، لاہور 1946)
4. شعلۂ گُل (قومی دار الاشاعت، لاہور 1953)
5. دشتِ وفا (کتاب نما، لاہور 1963)
6. محیط (التحریر، لاہور 1976)
7. دوام (مطبوعات، لاہور 1979)
8. لوح و خاک (اساطیر، لاہور 1988)

تحقیق و تنقید

1. تہذیب و فن (پاکستان فاؤنڈیشن، لاہور 1975)
2. ادب اور تعلیم کے رشتے (التحریر، لاہور 1974)
3. علامہ محمد اقبال

ترتیب و ترجمہ

1. انگڑائیاں (مرد افسانہ نگاروں کا انتخاب- ادارہ اشاعت اردو، حیدرآباد دکن 1944)
2. نقوشِ لطیف (خواتین افسانہ نگاروں کا انتخاب- ادارہ اشاعتِ اردو، حیدرآباد دکن 1944)
3. پاکستان کی لوک کہانیاں (از میریلن سرچ- ترجمہ، شیخ علی اینڈ سنز، لاہور)
4. کیسر کیاری (مضامین، ڈرامے، تراجم- مکتبہ شعر و ادب، لاہور 1944)
5. منٹو کے خطوط بنام احمد ندیم قاسمی (ترتیب- کتاب نما، لاہور 1966)
6. نذیر حمید احمد خاں (ترتیب- مجلس ترقی ادب، لاہور 1977) میرے ہم سفر