ابوذر غفاری

مشہور صحابی ہن۔ جُنْدُب بن جُنَادَة ناں، ابوذر کنیت، شیخ الاسلام لقب تے قبیلہ بنو غفار توں ہن جیندا پیشہ رہزنی ہئی۔ ابتدا وچ آپ نے وی آبائی پیشہ اختیار کیتا لیکن جݙݨ حضور صلی اللہ علیہ و آلہٖ و سلم دی بعثت دی خبر سݨی تاں مکے آکے اسلام قبول کر گھدا۔ عظیم المرتبت محدثین وچ شمار تھیندن۔ آپ توں بے شمار احادیث مروی ہن۔ بڑے قناعت پسند تے سادہ مزاج ہن۔ مال و زر دے معاملے وچ قلندرانہ مسلک رکھدے ہن۔

تخطيط اسم أبو ذر الغفاري

حلیہ

انہاں دا قد دراز، جسم فربہ، رنگ سیاہی مائل، ݙاڑھی گھاٹی، سر تے ݙاڑھی دے وال سفید ہن۔

حالات زندگی

ساری زندگی امرا تے اغنیاء کوں زر اندوزی توں رکیندے رہیے۔ قرآن دی ایں آیت؛ (جیہڑے لوگ سونا تے چاندی جمع کریندے ہن اوہ درحقیقت بھاہ کھاندن) توں استدلال کریندے ہن کہ سونا تے چاندی جمع کرݨا ناجائز ہے۔ مگر اوں دور دے صحابہ تے مفسرین و محدثین کوں آپ دی ایں توجیہ نال اتفاق نہ ہئی۔ آپ دی زندگی دا آخری حصہ بڑی تکلیف وچ گذرا۔ امیر معاویہ دے حکم نال دمشق توں خارج البلد کیتے ڳئے تاں مدینہ واپس آئے۔ مگر اتھاں وی حضرت عثمان نے قیام کرݨ دی اجازت نہ ݙتی تے ملک بدر کر کے قریبی شہر الربذہ بھیڄ ݙتا تے نال ہی خلیفہ نے ایہ حکم وی ݙتا کہ کوئی ایندے نال نہ ونڄے لیکن حضرت علی نے ہک نہ منی تے حضرت حسنین کوں ابو ذرغفاری دے نال بھیڄ ݙتا۔ ابوذر غفاری دی عظمت کیتے ایہ وی کافی ہے کہ حضرت حسنین چاچا آکھ کے پکاردے ہن۔ حضرت ابوذرغفاری کوں مدینے دے کول الزبدہ دے مقام تے کسمپرسی دی حالت وچ سخت اذیتاں ݙے کے قتل کیتا ڳیا، ایہ شیعہ نقطہ نظر اے۔ انہاں دی وفات دے بارے سنی نقطہ نظر ذیل وچ بیان کیتا ڳیا ہے۔

راوی لکھدن کہ میں مقام ربذہ توں گذردا پیا ہم کہ ابوذر رضی اللہ عنہ ݙکھائی ݙتے۔ میں پچھا کہ تساں اتھاں کیوں آ ڳئے ہو؟ انہاں نے جواب ݙتا کہ میں شام وچ ہم تاں امیر معاویہ نال میرا اختلاف (قرآن دی آیت) ”جیہڑے لوگ سونا تے چاندی جمع کریندے ہن تے انہاں کوں اللہ دی راہ وچ خرچ نی کریندے“ دے متعلق تھی ڳیا۔ امیر معاویہ دا آکھݨا ایہ ہئی کہ ایہ آیت اہل کتاب دے بارے نازل تھئی ہے تے میں ایہ آہدا ہم کہ اہل کتاب دے نال ساڋے متعلق وی ایہ نازل تھئی ہے۔ ای اختلاف دے نتیجے وچ میݙے تے انہاں دے درمیان کجھ تلخی پیدا تھی ڳئی۔ چنانچہ انہاں نے عثمان رضی اللہ عنہ ( جیہڑے اوں وقت خلیفہ ہن ) کوں میݙی شکایت لکھی۔ عثمان رضی اللہ عنہ نے میکوں لکھا کہ میں مدینہ چلا آواں۔ چنانچہ میں چلا آیا۔ ( اتھاں جݙݨ پہنچا ) تاں لوگاں دا میݙے نال ایں طرح ہجوم تھیوݨ لڳا جیویں انہاں نے میکوں پہلے ݙٹھا ہی نہ ہووے۔ ول جݙݨ میں لوگاں دے ایں طرح اپݨی طرف آوݨ دے متعلق عثمان رضی اللہ عنہ کوں آکھا تاں انہاں نے فرمایا کہ اگر مناسب سمجھو تاں اتھاں دا قیام چھوڑ کے مدینہ توں قریب ہی کتھائیں ٻئی جگہ الگ قیام اختیار کر گھنو۔ ایہا ڳالھ ہے جیہڑی میکوں اتھاں ( ربذہ ) تک گھن آئی ہے۔ اگر اوہ میݙے اتے ہک حبشی کوں وی امیر مقرر کر ݙیون تاں میں اوندی وی سݨساں تے اطاعت کریساں۔

وفات

مورخ ابن واضح اپݨی تاریخ وچ لکھدے کہ جݙݨ توں حضرت ابوذر زبدہ بھیڄے ڳئے، مردے وقت تک اتھائیں رہے تے جݙݨ وقت وفات قریب تھیا تاں انہاں دی لڑکی نے آکھا ابا میں ایں مقام تے کلہی ہاں تے ݙردی ہاں کہ تہاݙی حفاظت درندیاں توں نہ کرسڳساں۔ حضرت ابوذر نے آکھا کہ خوف نہ کر عنقریب چند مرد دیندار اتھاں آوݨ آلے ہن، ذرا ݙیکھ تاں کوئی اݙے آندا پیا ہے؟ لڑکی نے آکھا کہ کوئی نی۔ حضرت ابوذر ٻولے کہ حالی شاید میݙا وقت نی آیا۔ تھوڑی دیر دے بعد ول پچھا کہ کوئی نظرا۔ لڑکی نے آکھا ہا کجھ سوار آندے پئے ہن، ابوذر نے فرمایا کہ اللہ اکبر خدا تے اوندا رسول سچّا ہے۔ ہݨ میݙا منہ قبلہ دی جانب پھیر ݙے تے جݙݨ اوہ سوار اتھاں پہنچن تاں انہاں کوں میݙا سلام اکھیں تے جیں وقت اوہ میݙی تجہیز و تکفین توں فارغ تھیون تاں انہاں کیتے ایہ ٻکری ذبح کراویں تے انھاں کوں میݙی جانب توں قسم ݙے کے آکھیں کہ بغیر کھاݨا کھادے ہوئے تساں لوگ اتھوں نہ ونڄو۔ اتنا آکھ کے حضرت ابوذر رضی اللہ عنہ نے انتقال فرمایا تے جݙݨ اوہ سوار اتھاں پہنچے تاں لڑکی نے انہاں کوں آکھا کہ حضرت ابوذر صحابی رسول صلی اللہ علیہ و آلہٖ و سلم دا انتقال تھی ڳیا ہے تے اوہ بے گور و کفن پئے ہن۔ ایہ سݨ کے اوہ سوار جیہڑے تعداد وچ ست ہن، سواریاں توں لیہہ پئے۔ انہاں وچ حضرت حذیفہ بن الیمان صحابی رسول صلی اللہ علیہ و آلہٖ و سلم تے حضرت اشتر وی ہن، حضرت ابوذر تے اوہ سب ٻہوں رنے تے غسل و کفن ݙیوݨ دے بعد نماز جنازہ پڑھ کے انہاں کوں دفن کیتا۔ جݙݨ ایندے توں فارغ تھئے تاں لڑکی نے آکھا کہ میݙے پیؤ نے تہاکوں قسم ݙیوائی ہے کہ بغیر کھاݨا کھادے اتھوں نہ ونڄو۔ انہاں لوگاں نے ٻکری ذبح کیتی تے کھاݨا کھاوݨ دے بعد اوں لڑکی کوں رلے گھن کے مدینہ منورہ دی جانب روانہ تھی ڳئے۔