بنگلہ دیش
بنگلہ دیش(سابق مشرقی پاکستان) ((بنگالی: বাংলাদেশ)) جنوبی ایشیا دا ہک ملک ہے۔ میانمار دے نال مختصر جیہی سرحد کلدے علاوہ ایہ ترئے اطراف توں بھارت نال ملا ہویا ہے۔ 14 اگست 1947ء توں گھن کے 16 دسمبر 1971ء تک ایہ اسلامی جمہوریہ پاکستان دا حصہ رہیا ہے۔ ہݨ جنوب وچ ایندے سرحداں خلیج بنگال نال ملدن۔ بھارت دی ریاست مغربی بنگال کوں ملا کے بنگالی اینکوں اپݨا نسلی وطن آہدن۔
بنگلہ دیش دے موجودہ سرحداں 1947ء وچ تقسیم ہند دے موقعے تے وجود اچ آئے جݙݨ ایہ پاکستان دے مشرقی حصے دے طور تے برطانیہ توں آزاد تھیا۔ پاکستان دے ݙوہیں مشرقی و مغربی حصیاں دے درمیان 1600 کلومیٹر (ہک ہزار میل) دا فاصلہ حائل ہئی۔ مشترکہ مذہب ہووݨ دے باوجود پاکستان دے ݙوہاں بازؤاں وچ نسلی و لسانی خلیج ودھدی ڳئی، جینکوں مغربی پاکستان دی عاقبت نا اندیش حکومت نے مزید وسیع کر ݙتا جیہڑی بالآخر 1971ء وچ ہک خونی جنگ دے بعد شیخ مجیب الرحمٰن دی قیادت وچ بنگلہ دیش دے قیام دا سبب بݨی۔ اوں جنگ وچ بنگلہ دیش کوں بھارت دی مکمل مدد حاصل رہی تے بھارت دی سازش دے ذریعے بنگلہ دیش وجود وچ آیا۔ شیخ مجیب الرحمن کوں بھارت نے ہک مہرے دے طور تے استعمال کیتا۔ بنگلہ دیش دے لوگاں دے دلاں وچ اڄ وی پاکستان کیتے محبت موجود ہے۔ بنگلہ دیش اپݨے قیام توں مستقل سیاسی افراتفری کا شکار ہے تے ہݨ تک 13 مختلف حکومتاں برسر اقتدار آ چکیاں ہن تے کم از کم چار فوجی تاخت (مارشل لا) تھی چکے ہن۔
اعداد و شمار[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]
بنگلہ دیش آبادی دے لحاظ نال دنیا دا ستواں وݙا ملک ہے تے تقریباً 144،000 مربع کلومیٹر دے نال ایہ رقبے دے لحاظ نال دنیا دا 94واں ملک ہے۔ دنیا دا گنجان آباد ترین آبادی دے حامل ممالک وچوں ہک ہے بلکہ اگر چھوٹے موٹے جزائر یا شہری حکومتاں کوں فہرست توں کڈھ ݙتا ونڄے تاں ایہ دنیا دا سب توں زیادہ گنجان آباد ملک بݨ ویندے جیندے ہر مربع کلومیٹر تے 998.6 (یا ہر مربع میل پر 2،639 افراد) وسدن۔ ایہ تریجھا سب توں وݙا مسلم اکثریتی ملک ہے لیکن ایندی آبادی ہندوستان وچ مقیم اقلیتی مسلماناں توں کجھ کم ہے۔ جغرافیائی اعتبار نال ایہ دریائے گنگا و برہم پتر دے زرخیز دہانیاں (ڈیلٹا) تے واقع ہے۔ مون سون دی سالانہ بارشاں دے باعث اتھاں سیلاب تے طوفان معمول ہن۔ بانگلادیش جنوبی ایشیائی علاقائی تعاون دی تنظیم (سارک) تے BIMSTEC دا بانی رکن تے اسلامی کانفرنس دی تنظیم (او آئی سی) تے ترقی پزیر 8 (ڈی -8) دا رکن ہے۔
اسلام بنگلہ دیش دا ریاستی مذہب ہے۔ بنگلہ دیشی آئین مذہب دی آزادی دی ضمانت ݙیندے تے قطع نظر مذہب دے تمام بنگلہ دیشی شہریاں کوں مساوی بنیادی حقوق ݙیندے۔ 2011ء دی مردم شماری دے مطابق مسلمان کل آبادی کا 90%، جب کہ ہندو 8.5% تے 1% دیگر مذاہب دے لوگ ہیں۔ 2003ء دے ہک جائزے توں تصدیق کیتی ڳئی کہ شہری خود دی شناخت مذہب نال کریندن۔ بنگلہ دیش وچ اسلام، ہندومت، مسیحیت، ٻدھ مت تے قادیانیت دے مذاہب موجود ہن۔
بنگلہ یا بنگالی بنگلہ دیش وچ ٻولی ونڄݨ والی اہم زبان ہے تے اینکوں سرکاری زبان دی حیثیت حاصل ہے۔ 1971ء تک بنگلہ دیش پاکستان دا حصہ ہئی تے اوندی پہچاݨ مشرقی پاکستان دے طور تے ہئی۔ اردو کوں اتھوں دی مقامی بنگالی زبان دی طرح سرکاری حمایت حاصل ہئی۔ تاہم 1971ء دے بعد دے واقعات جنہاں دے بعد جݙݨ ایہ ملک وجود وچ آیا، اردو زبان کوں اتھوں دی پہچاݨ نال متصادم سمجھا ڳیا تے اتھوں دی بہاری آبادی جیہڑی اردو گو ہے، غیر شہری سمجھا ڳیا۔ موجودہ دور وچ اردو سپیکنگ آبادی دی تعداد چار لکھ ݙسی ڳئی ہے۔