یورینس

یورینس

یورینس سجھ توں 19.6 فلکیاتی اکائی (AU) دے پَندھ تے ہِے اَتے زمین توں 14 گُنا بھاری ہِے۔ ایہ چَاراں باہرلے سیاراں وِچوں سبھ توں گھٹ کمیت دا مالک ہِے۔ یورینس دی ہِک وَکھری ڳالھ اِیہ ہِے جو ایندا محور ایندے مدار توں ٻہوں ترچھا زاویہ بݨیندا ہِے۔ اِیندا محور سجھ دے گِرد ایندے مدار توں 98 درجے دا زاویہ بݨیندا ہِے۔ اِیہ انوکھے زاویے دی وجہ توں یورینس تے ݙینہ اَتے رات دی بݨت ٻئے سیاریاں توں بالکل وَکھری ہِے۔ ایندے قُطبین تے وی یورینسی سال وِچ ہِک واری سجھ عین سر تے آ ویندے اَتے لَمبے ویلے تئیں اَپݨی جاہ توں نئیں ہَلدَا۔ اِیندا مرکز ٻئے گیسی دیو سیاریاں توں ٹھݙا ہِے اَتے اِیندے وِچوں ٻہوں گھٹ تَپش نِکلدی ہِے۔ یورینس دے 27 چَند ہِن جِنہاں وِچ سبھ توں وَݙے ٹیٹانیہ، اوبیرون، امبریل، ایریل اَتے میرانڈہ ہِن۔

ترتیب دے لحاظ نال یورینس سجھ توں سَتواں سیارہ ہِے۔ اِیہ سیارہ رقبے دے اعتبار نال اَساݙے نظام شمسی دا تریجھا جَݙاں جو وزن دے اعتبار نال چوتھا وَݙا سیارہ ہِے۔ اِیندا ناں یونانی دیوتا یورینس دے ناں تے رَکھیا ڳیا ہِے جِیہڑا آسمان دا دیوتا سَݙویندا ہَا۔ اَگرچہ ٻئے پَنڄ روایتی سیاریاں آلی کار یورینس وی رات کوں عام اکھ نال ݙِکھائی ݙیندا ہِے پَر پُراݨے ویلے دے کہیں سائنسدان نے اِینکوں بطور سیارہ سُن٘ڄاݨا ہَا کیوں جو ایندی محوری چَکّری ٻہوں سست ہوندِی ہِے۔ سر ولیم ہرشل نے 13 مارچ 1871 کوں اِیندی دَریافت دا اعلان کِیتا جیندے نال اَساݙے شمسی نظام دیاں حداں کوں وُسعت مِلی۔ دوربین دی مدد نال دریافت تھیوݨ آلا پہلا سیارہ یورینس ہئی۔

بݨاوٹ دے اعتبار نال یورینس نیپچون نال ٻہوں مِلدا جُلدا ہِے اَتے اِیہ ݙوہیں کیمیائی بݨتر دے اعتبار نال ٻئے ݙو وَݙے گیسی دیو یعنی زحل اَتے مشتری توں پَرے ہِن۔ اِیں پاروں کݙہیں کݙہیں ماہرین اِنہاں کوں ہِک وَکھری وَنڈ وِچ رَکھیندِن جِیہڑے برفانی دیو ہِن۔ یورینس دی فَضا زحل اَتے مشتری نال ملدِی جُلدی ہِے اَتے اِیندے وِچ ہائیڈروجن اَتے ہیلیئم مِلدِی ہِے۔ اِیندی فَضا وِچ پاݨی، امونیا اَتے میتھین توں بݨی برف زِیادہ مِلدی ہِے۔ اَساݙے شمسی نظام دی اِیہ ٹھݙی تَر فضا ہِے جِیندا گھٹ توں گھٹ درجہ حرارت منفی 224 ڈگری سینٹی گریڈ ہِے۔ اِیندی ساخت اِنتہائی پَیچِیدہ اَتے تہہ دار بدلاں توں بݨی ہِے جِیندے وِچ پاݨی توں بݨݨ آلے بَدل تلویں تہہ تے موجود ہِن جَݙاں جو میتھین توں بݨݨ آلے بَدل سبھ توں اُتّے ہِن۔ اِیندے اُلٹ یورینس اَندروں انج انج قِسماں دیاں برفاں اَتے چَٹاناں توں بݨیا ہِے۔

ٻئے گیسی دیویاں دی مِثال یورینس دے گِرد وی چَھلّے پاتے ویندِن اَتے اِیندا اَپݨا مقناطیسی فضائی کُرّہ اَتے کئی چَند وی ہِن۔ ٻئے سیاریاں دے اُلٹ یورینس اَپݨے افقی محور دی جاء عَمودی محور تے گُھمدَا ہِے اِیں طرح اِیندے اُبھے اَتے لمے آلے قطب جِتھ ہِن اُتھ ٻئے سیاریاں دا خَطِ اِستوا پاتا ویندے۔ زمین توں ݙیکھݨ تے اِیندے چَھلّے اَتے چَند وی ݙِکھائی ݙیندِن۔ 1986 وِچ جَݙاں وائجر 2 اِیندے کُولوں لنگھیا تاں تصویراں توں پتہ لڳّا جو عام سوجھلے وِچ اِیہ سیارے دے جغرافیائی خدوخال نہیں ݙِکھیندے اَتے بَدل یا طوفان وی نئیں ہوندے جَݙاں جو ٻئے گیسی دیویاں تے بَدل اَتے طوفان عام ڳالھ ہِے۔ وَلّے سالاں وِچ زمینی مُشاہِدِین کوں یورینس تے مَوسمی تبدیلیاں ہوندیاں ݙِکھائی ݙیندیاں رَہیاں ہِن۔ یورینس تے ہَوا دی تَکڑائی 250 میٹر فی سیکنڈ یعنی 900 کلومیٹر فی گھنٹہ تئیں پُڄ سَڳدی ہِے۔

تاریخ

سیارے دے طور تے لَبھݨ توں پہلے یورینس کوں کئی واری مُلاحَظہ کِیتا ونڄ چُکیا ہَا پَر اِینکوں ہمیشہ تارا سمجھ گِھدَا ویندا ہَا۔ 1690 وِچ جان فلیمسٹیڈ نے گھٹ توں گھٹ 6 واری اِیندا مُشاہِدہ کر تے اِینکوں بطور تارا 34 ٹوری دا ناں وی ݙِتا ہَا۔ ہِک فرانسیسی فلکیات دان نے 1750 توں 1769 دے دوران گھٹ توں گھٹ 12 مرتبہ مُشاہِدہ کِیتا اَتے ہِک واری تاں 4 راتاں لَگاتار اِینکوں ݙیکھدا رِیہا۔

سر ولیم ہرشل نے 13 مارچ 1781 وِچ اَپݨے باغیچے توں اِیہ مُلاحَظہ کِیتا پَر اِینکوں ہِک پُچھ آلا تارا سمجھیا اَتے اَپݨے سنگتی کوں وی ݙَسایا۔

اُتھائیں رُوسی ماہرِ فَلکیات اینڈریس جوہان لیگزیل نے اِیہ نویں جُرمِ فلکی دا مدار معلوم کِیتا اَتے اِیندے لگ بھگ گول مدار توں اِیہ خیال لَایا جو اِیہ دُمدار تارا کائنی بلکہ سیارہ ہِے۔ ہِک جَرمَن فَلکیات دان نے وی ہِک اِیہے چَلدے تارے دا ذِکر کِیتا جو نیپچون دے مدار دے اڳوں لگ بھگ گول مدار وِچ حرکت کَریندا پیا ہِے اَتے دُمدار تارے دی جاء کوئی سیارہ ڈِسدا ہِے۔

جلتی ہی اِینکوں ساری دُنیا وِچ سیارہ مَن گِھدَا ڳیا۔

ناں

ہِک ٻئے فلکیات دان دے آکھݨ تے ہرشل نے اِیں سیارے کوں جارج دا سیارہ آکھیا کیوں جو اِیہ ڳولݨ تے بادشاہ جارج نے ہرشل کوں اَپݨے مَحل وِچ رہوَݨ اَتے 200 پونڈ سالانہ وظیفہ ݙیوݨ دا اعلان کِیتا ہَا۔

تاہم برطانیہ توں باہر اِیندا ناں رَکھݨ دی ٻئی کوشِش تھئی اَتے کئی وَٹا اندَر سامݨے آئے آخِرکار رَل مِل تے یورینس دا ناں چُݨ گھدا ڳیا کیوں جو یُونانی دیو مالائی داستاں دے ہِک کردار زحل دے پِیو دا ناں یورینس ہئی۔ 1789 وِچ مارٹن کلیپروتھ نے اَپݨے نویں ڳولے ڳئے عنصر یورینئم دا ناں وی سیارے دی حمایت وِچ رَکھ ݙِتا۔ جلتی ہی اِیہ ناں ساری دُنیا وِچ مَنیا ڳیا۔

مدار تے گردش

زمینی حساب نال 84 ورہیاں وِچ یورینس سجھ دے گِرد ہِک چَکّر پُورا کریندا ہِے۔ سجھ اِیندے توں اَوسطاً 3 ارب کِلومیٹر پَرے ہے۔ زمین دے مُقابلے وِچ یورینس تے سجھ دے سوجھلے دا 1/400 وَاں حِصّہ پُڄدا ہِے۔ جلتی ہی ایندی پیمائش کِیتی ڳئی مدار وِچ خامیاں نُمودار تھیوݨ لَگیاں جِیندے بارے جان کاؤچ ایڈمز نے 1841 وِچ پِیشین گوئی کِیتِی جو اِیہ خامیاں کہیں ٻئے اَن سُن٘ڄاݨ سیارے دی کَشش دے پاروں پیدا تھیندیاں پیاں ہَن۔ 1845 وِچ اربین لی وریئر نے وی اِیہ یورینس دے مدار تے کم کِیتا۔ 23 ستمبر 1846 وِچ جان گوٹفرائیڈ نے لی وریئر دی پِیشن گوئی دے مُطابق اَتے بَیان کِیتِی ڳئی جاہ تے نیپچون دَریافت کِیتا۔

یورینس دا اَندرلا حِصّہ 17 گھنٹے اَتے 14 منٹ وِچ ہِک چَکّر پُورا کر گِھندا ہِے۔ ٻئے گیسی دیویاں دی مِثال یورینس دی اُتلی فَضا وِچ تِکھیاں ہَواواں چَکّر دی مُوافِق سمت چَلدِیاں ہِن۔

محوری جھکاؤ

یورینس دا محوری جھکاؤ 97.77 ڈگری ہِے جو نظامِ شمسی دے تقریباً برابر ہِے۔ اِیں وجہ توں مَوسَمی بَدلاؤ وی ٻئے سیاریاں توں پَرے ہوندے ہِن۔ جے ٻئے سیارے سجھ دے گِرد گُھمدے ہوئے لَٹو آلی کار حرکت کَریندن تاں یورینس کہیں گینْد دی طرح گُھمدَا ہِے۔ یورینس تے سال دے لَمبے تَرین اَتے مُختصر ݙینہاں وِچ ہِک قُطب لَگاتار سجھ دی سمت اَتے ݙوجھا ہنیرے وِچ ٻُݙّا رَہندَا ہِے۔ خَطِ اِستوا دی ہِک بَارِیک جَہِیں پَٹّی تے ݙینہ اَتے رات ٻہوں تِکھے گُزردے رَہندِن۔ ہر قُطب کوں اَوسطاً سجھ دا سوجھلا 42 سال تئیں مِلدِا رہندا ہِے اَتے وَل 42 سال دی رات چَھا ویندی ہِے۔

اِیں وجہ توں سجھ دا سوجھلا خَطِ استوا دی جاء قُطبین تے زِیادہ پوندا ہِے پَر کہیں نہ ڄاݨݨ آلی وجہ توں قُطبین دی نسبت خطِ استوا زِیادہ گرم رپہندَا ہِے۔ اَگرچہ یورینس دے محوری جھکاؤ دی کوئی وجہ یَقین نال کائنی ڈسی ونڄ سَگدی پَر اَندازہ ہِے جو نظامِ شمسی دے بݨݨ دے ویلے زمین دی جِسامت دا کوئی سیارہ اِیندے نال ٹکرایا ہَوسی جیندے نال محوری جھکاؤ پیدا تھیا ہَوسی۔ وائجر 2 جَݙاں 1986 وِچ اِیندے کولوں لنگھیا تاں اُوں ویلے لمے آلا قُطب سجھ آلے پاسے ہَا۔

مَرئیت

1995 توں 2006 یورینس اِیݙا نکا ہَا جو زمین توں عام اَکھ نال ݙِیکھیا ونڄ سَڳدا ہَا تاہم عام حالات وِچ کہیں وی شَہری مقام توں دوربین دی مدد نال اِیندا مُشاہِدہ سَوکھا ہوندَا ہِے۔ 15 توں 23 سینٹی میٹر قُطر دی دوربین توں اِیہ سیارہ ہَلکے نِیلے رَنگ دی تھالی دی شَکل ݙیکھݨ کوں مِلدا ہِے۔ 25 سینٹی میٹر قُطر یا اِیندے توں وی وَݙی دوربین توں اِیندے وَݙے چَند اَتے بَدل وی ݙِکھائی ݙے سَڳدِن۔

اَندرُونی بݨاوَٹ

یورینس دی کمیت زمین توں تقریباً 14.5 گُنا زِیادہ ہِے۔ اِینکوں گیسی دیویاں وِچ سبھ توں ہلکا سیارہ مَنیا ویندا ہِے۔ اِیندا قُطر نیپچون توں ذرا وَݙا اَتے زمین توں چَار گُنا زِیادہ ہِے۔ اِیندی اَوسط کمیت سوا گرام فی مکعب سینٹی میٹر ہِے جِیندے توں پتہ لڳدا جو اِیندا زِیادہ تَر حِصّہ مُختَلِف برفاں مِثال دے طور تے پاݨی، میتھین اَتے امونیا توں بݨیا ہِے۔ اِیندا غَیر برفانی حِصّہ خیال کِیتا ویندا ہِے جو چَٹاناں توں بݨیا ہِے۔

عام اَندازے دے مُطابِق یورینس دیاں ترائے تہاں ہِن جِنہاں وِچ ہِک چَٹانی تَہہ ہِے جو سیلیکیٹ یا لوہے اَتے نکل توں بݨی ہِے اَتے وِچکارلی تَہ ہِے۔ اِیندے اُتّے برفانی تَہہ اَتے وَل گیسی تَہہ جیہڑی ہائیڈروجن اَتے ہیلیئم توں بݨی ہِے۔ اِیندا مرکزہ زمین دی ادھ کمیت توں کُجھ زِیادہ اَتے یورینس دے پَنڄویں حِصّے توں وی گھٹ ہِے۔ یورینس دے مرکزے دی کمیت 9 گرام فی مکعب سینٹی میٹر بَݨدی ہِے اَتے مرکزے تے دَباؤ 8 ملین وار اَتے درجہ حرارت 5000 کیلون ہِے۔ برفانی تَہہ وی عام برف توں کائنی بَݨی پَر پاݨی اَتے امونیا اَتے ٻئے بُخارات دا گَرم رَلا ہِے۔ نیپچون اَتے یورینس دی بݨتر زحل اَتے مشتری توں پَرے ہِے جِتھ گیس توں زِیادہ برف پائی ویندی ہِے۔ اِیں وَجہ توں اِنہاں کوں بَرفانی دیو وی آکھیا ویندا ہِے۔

اَندرُونی حرکت

ٻئے دیویاں دی نِسبت یورینس دا اَندرُونی درجہ حرارت اِیݙا گھٹ کیوں ہِے، اِیہ سوال ہالی تشنہ ہِے۔ یورینس دا لگ بھگ جُڑوا سیارہ نیپچون اِیندی نِسبت اَڑھائی گُنا شَمسی حرارت ولدی ݙیندا ہِے جَݙاں جو یورینس توں شاید ہی کوئی حرارت واپس ویندی ہِووے۔ یورینس تے گھٹ توں گھٹ درجہ حرارت بَالائِی فَضا وِچ 49 کیلون یعنی منفی 224 ڈگری سینٹی گریڈ ریکارڈ کِیتا ڳیا ہِے جو نظامِ شمسی وِچ سبھ توں گھٹ ہِے۔

سیاراتی چَھلّے

زَحل دے بعد یورینس ݙُوجھا سیارہ ہِے جِتھ اِیہ چَھلّے دریافت تِھیے ہِن اَتے اِنہاں دی ساخت ٻہوں پیچیدہ ہِے۔ اِنہاں دا ٻہوں وَݙّا حِصّہ تاریک مادے توں بݨیا ہِے اَتے اِیہ مادے دی جِسامت وی ٻہوں چُھوٹی ہِے اَتے وَݙے توں وَݙا ذَرّہ وی ہِک میٹر توں گھٹ ہِے۔ اِیندے گِرد کُل 13 چَھلّے ہِن۔ ݙو دے سِوا باقی سارے چَھلّے اِنتہائی مُختَصر ہِن اَتے اِنہاں دی چوڑائی کُجھ کِلومیٹر تئیں مَحدُود ہِے۔ تاہم مُشاہِدات توں اِیہ پتہ لگدا ہِے جو چَھلّے یورینس تے پائے ونڄݨ آلے مادیاں توں کائنی بَݨے۔

اَگرچہ ہرشل نے 1789 وِچ یورینس دے گِرد ہِک چَھلّے دی نِشان دَہی کِیتی ہئی پَر اِیہ ڳالھ ٻہوں شُبہ آلی لگدی ہِے جو اَڳلیاں ݙو صَدِیاں تئیں کہیں کوں وی اِیہ چَھلّے ݙِکھائی کائنا ݙِتے۔ تاہم ہرشل دی ݙِتِی ڳئی تَفصِیل توں پتہ چَلدَا ہِے جو اِیندی ڳالھ دُرُست رہِی ہوسِے۔ 10 مارچ 1977 کوں چَند سائنسداناں نے یورینس دے چَھلّیاں آلے نظام کوں دریافت کِیتا۔ اِیہ دَریافت اِتفاقیہ ہَئِی جو اِیہ سائنسدان ہِک تارے دے بارے مُشاہِدات وِچ مصروف ہَن جو یورینس دے پِچھوں اِیندے لُکّݨ نال ایہ اِیندے بارے معلومات جمع کَریندے پئے ہَن۔ اُنہاں ݙٹھا جو یورینس دے پِچھوں لُکّݨ دے علاوہ وی اِیہ تارا 5 واری ودھ وی نَظراں توں اوجھل ہَویا ہَا۔ اِیں توں اُنہاں اَندازہ لَایا جو یورینس تے وی چَھلّے مَوجُود ہِن۔ بعد وِچ اُنہاں 4 وَدھ چَھلّے دریافت کِیتے۔ اِنہاں چَھلیاں دی سِدھی گھدی ڳئی تَصوِیر پہلی واری 1986 وِچ وائجر 2 نے اِیندے کولوں لنگھدے ہوئے کِھچ تے بھیجی۔ وائجر نے ݙو وَدھ نوِیں چَھلّے دریافت کِیتے اَتے کُل چَھلّیاں دی تعداد 11 تھی ڳئی۔ دِسَمبر 2005 وِچ ہَبل کَھلائِی دوربین نے ݙو وَدھ چَھلّے دریافت کِیتے جو ٻئے چَھلّیاں توں ٻہوں وَدھ پَرے ہَن۔ ہَبل نے ݙو نویں چَند وی دریافت کِیتے۔ اِیں طَرح چَھلّیاں دی تعداد 13 تھی ڳئی ۔ تَصویرِیں دے مُطابِق ݙو باہرویں چَھلّیاں وِچوں اَندر آلا رتے اَتے ݙوجھا نِیلے رَنگ دا ہِے۔

مقناطیسی میدان

وائجر دوم توں پِہلے فَلکیات دان محض اَندازہ لیندے پئے ہَن جو یورینس دا اَپݨا مقناطیسی میدان ہِے اَتے اِیندا رُخ شَمسی ہَوا دے رُخ تے ہِے۔

وائجر 2 دے مُشاہِدە توں پَتہ چَلیا ہِے جو مقناطیسی مرکزہ قُطبِ جَنوبِی دی طرف ترائے چَوتھائی پَندھ تے مَوجُود ہِے۔ اِیں وجہ توں سیارے دا مقناطیسی میدان ٻہوں بے تَرتیب ہِے۔

اِیں فَرق دے علاوہ مقناطیسی میدان ٻئے سیاریاں توں رَلدَا ہِے۔

موسم

ٻئے سیاریاں دے برعکس یورینس دے موسمیاتی خدوخال نہ ہوعݨ دے برابر ہِن۔ جݙݨ وائجر 2 اِیندے کولوں لنگھیا تاں پورے سیارے تے محض 10 بدل ݙکھائی ݙتے ہَن۔

یورینس دے خط استوا تے ہوائیں اِیندی گردش دی اُلٹی سمت چَلدیاں ہِن اَتے قطبین تے ہواواں دا رُخ گردش دی جانب رہندے۔ ہوا دی ٹکڑائی زیادہ توں زیادہ 240 میٹر فی سیکنڈ تئیں پُڄ ویندی ہِے۔

موسمی تبدیلیاں

مارچ توں مئی 2004 تئیں یورینس دی فَضا وِچ بدلاں دی تعداد اِیݙی وَدھ ڳئی جو اِیکوں نیپچون نال رَلایا ونڄݨ لگیا۔ ہواواں دی ٹکڑائی 229 میٹر فی سیکنڈ یعنی 824 کلومیٹر فی گھنٹہ تئیں پُڄ ڳئی۔ 23 اگست 2006 کوں سطح تے ہِک داغ وی ݙکھائی ݙتا۔ تاہم یورینس دا موسمیاتی ڈیٹا کٹھا کرݨ دے عمل کوں ہالی 84 سال وی کائنی تھئے جِیہڑا اِیندے ہِک سال توں وی گھٹ عرصے تے مشتمل ہِے۔

بݨاوٹ دا عمل

کئی سائنس داناں دا خیال ہے جو برفانی اَتے گیسی دیویاں دے درمیان فرق اِنہاں دے بݨݨ دے عمل توں شروع تھیا ہئی۔ شروعات وِچ جݙݨ نظامِ شمسی محض ہِک برفانی نیبولا تے مشتمل ہَا تاں اِیندے وِچ گیس اَتے گَرد موجود ہئی۔ گیس بالخصوص ہیلئم اَتے ہائیڈروجن دا زیادہ تر حصہ سجھ بݨ ڳیا جݙاں جو ٻئی جاہواں تے گَرد اَتے برف دے جمع تھیوݨ نال سیاریاں دے بݨݨ دا عمل شروع تھیا۔ جوں جوں سیارے وݙے تھیندے ڳئے، کشش ثقل دے باعث زیادہ گیس جمع کریندے ڳئے۔ ہِک خاص حد کوں پُڄ تے بعض سیاریاں دا حجم اِنتہائی تیزی نال وَدھݨ لگ ڳیا جݙاں جو برفانی دیو کݙہیں وی اِیں مرحلے تئیں نہ پُڄ سڳے۔

چَند

یورینس دے کُل 27 قُدرتی چَند ہِن۔ اِنہاں دے ناں شیکسپیئر اَتے الیگزینڈر پوپ دی تحریراں توں گھدے ڳین۔ پنڄ وَݙے چنداں دے ناں میرانڈا، ایریل، امبریل، ٹائیٹانیہ اَتے اوبیرون ہِن۔ تاہم سارے چَند رَل تے ٻہوں گھٹ وزن رکھیندِن۔ مثال دے طور تے اِیہ پنڄ سبھ توں وَݙے چَند رَل تے وی ٹریٹن دے وزن دے ادھ توں وی گھٹ ہِن۔ سبھ توں وَݙے چَند دا رداس اساݙے چَند دا ادھ ہے اَتے 788.9 کلومیٹر ہے۔ ایہ چَند ٻہوں گھٹ سوجھلا واپس ولییندن جِیندی وجہ توں اِنہاں دا مشاہدہ آسان کائنی۔ اِنہاں چنداں دا ادھ حصہ پَتھریلا جݙاں جو ادھ حصہ برفانی ہِے۔ سطح دے مُشاہدے توں پتہ چَلدے جو ایریل سبھ توں گھٹ عُمر دا ہِے کیوں جو اِیندے تے ٻہوں گھٹ گَڑھے پَئے ہِن جݙاں جو امبریل سبھ توں پُراݨا ہِے۔ میرانڈا دیاں کھائیاں 20 کلومیٹر تئیں وی گہریاں ہِن۔

1986 وِچ ناسا دے وائجر 2 دا گُزر یورینس دے کولوں تھیا۔ تاہم اِیہ دورہ ٻہوں مُختصر ہَا اَتے فی الوقت مُستقبل قریب وِچ اِیہو کوئی مہم ترتیب کائنا ݙتی ڳئی۔ 1977 وِچ روانہ تھیوݨ آلے وائجر 2 نے 24 جنوری 1986 کوں بدلاں دی اُتّلی تَہہ توں 81500 کلومیٹر دے فاصلے توں تصویراں بھیجیاں ہَن اَتے ول اڳوں نیپچون کوں روانہ تھی ڳیا ہَا۔ اِیندے علاوہ بدلاں اَتے سیارے دی کیمیائی ساخت دا جائزہ گھندے ہوئے اوں 5 وݙے چنداں دا مشاہدہ کرݨ دے نال نال 10 نویں چَند وی دریافت کیتے ہَن۔

ناسا دے منصوبیاں وِچ یورینس دے محور وِچ گردش کرݨ آلے ہِک خلائی جہاز اَتے اِیندے تے لَہوݨ آلی ہِک مشین دا منصوبہ 2020 توں 2023 دے درمیان بھیجݨ شامل ہِے جو 13 سال دے پندھ دے بعد یورینس تے ونڄ پُڄّسی۔