چوہا

مُقدمہ چُوہا عام طور تے ہِک نِکی، نُکیلی نَک، گول کَن، جسم دے برابر پُچھ، اَتے ٻہوں وَدھݨ والی نسل آلا جانور ہِے۔ چُوہیاں دِی مشہور قِسم مَس مسکلس (Mus musculus) ہِے۔ چُوہے پالتو جانوراں دے طور تے وی مشہور ہِن۔ کُجھ جاہواں تے، کھیتاں وِچ مِلݨ والے کُجھ قِسماں دے چُوہے عام ہوندے ہِن۔ اِیہ خوراک اَتے لُکݨ دی جگہ کیتے گھراں وِچ گُھسݨ کیتے سنڄاݨے ویندن۔

چُوہیاں دی سنڄاݨ

چُوہیاں کوں عام طور تے اُنہاں دے سائز توں سنڄاݨیا ویندے۔ عام طور تے، جݙاں کݙاہیں کوئی چُوہاں وانگوں لڳݨ والا جانور مِلے، تاں جے اُو چھوٹا ہووے تاں اُونکوں چُوہا آکھیا ویندے ۔

پالتو چُوہے

پالتو جانوراں دے طور تے ویچے ونڄݨ والے چُوہے اکثر گھر آلے چُوہیاں توں سائز وِچ ٻہوں مختلف ہوندے ہِن۔ اِیہ فرق جنگلی حالات وِچ افزائشِ نسل اَتے مختلف حالات دی وجہ توں ہوندے۔ چُوہے دِی مشہور ترین نسل چِٹا لیب چُوہا ہِے۔ اِیندیاں خاصیتاں ٻیاں چُوہیاں توں مختلف ہوندیاں ہِن اَتے اِیہ تحقیق وِچ استعمال تھیوݨ کیتے مناسب ہِے۔

شکاری جانور

ٻلیاں، جنگلی کُتیاں، لومڑیاں، شِکاری پَکھی، سپ اَتے کُجھ قِسماں دے آرتھروپوڈز چُوہیاں دا شِکار کریندے ہِن۔ اِیندے باوجود وی، چُوہاں دِی آبادی ٻہوں زیادہ ہِے۔ تقریباً ہر ماحول نال موافقت رکھݨ دی صلاحیت دی وجہ توں، چُوہا دُنیا وِچ موجود میملز وِچوں ہِک کامیاب ترین جنس ہِے۔

چُوہے گھاٹا ݙیوݨ آلا جانور

کُجھ حالتاں وِچ چُوہیاں کوں نقصان دہ وی سمجھیا ویندا ہِے۔ نقصان دہ جانور فصلّاں دے وݙے نقصان دا کارن ہوندے ہِن، اَتے بیماریاں وی پھیلیندے ہِن۔ چُوہے اپݨی لیڈ دے ذریعے بیماریاں پھیلیندے ہِن اَتے اکثر پیراسائٹس دے کیریئر وی ہوندے ہِن۔ شمالی امریکہ وِچ چُوہاں دی لیڈ نال لڳݨ والی مٹی وِچ ساہ گھِنݨ نال ہنٹا وائرس پھیل سڳدے، جیندی وجہ توں ہنٹا وائرس پلمونری سنڈروم تھی سڳدے۔

عادات

چُوہے زیادہ تر رات کوں باہر نکلݨ والے جانور ہِن۔ چُوہے اپݨی کَمزور اَکھیاں دی بجائے سُݨݨ دی تیز حس نال کم چلدے ہِن۔ اِیہ اپݨی سُنگھݨ دی طاقت نال خوراک ڳولیندے ہِن اَتے شِکاریاں توں بچدے ہِن۔

بل

جنگل وِچ چُوہے پیچیدہ بل بݨاوݨ کیتے مشہور ہِن۔ اِنہاں بلّاں دے لمبے داخلے ہوندے ہِن اَتے اِنہاں وِچوں نِکلݨ کیتے سرنگاں وی لڳیاں ہوندیاں ہِن۔ گھٹ توں گھٹ ہِک قِسم وِچ بل دی تعمیری ساخت ہِک موروثی خاصیت ہِے۔

چُوہیاں دے طور تے سنڄاݨے ونڄݨ والے جانوراں دیاں قِسماں

سب توں عام چُوہے مُرین ہِن، جیہڑے عام چُوہاں دے کَلیڈ وِچ ہوندے ہِن۔ اِیہ جربلز اَتے ٻئے رشتے داراں نال وی ہِن۔

ڈیسیورومورفیا

• مارسوپیئل چُوہے، ڈیسیوریڈی دِیاں چھوٹیاں قِسماں۔

روڈینشیا

سب آرڈر کیسٹوریومورفا

• ہیٹیرومائیڈی خاندان
• کینگرو چُوہا، جنس مائیکروڈپوڈوپس
• پاکیٹ چُوہا، قبیلہ پیروگنائی۔
• سپائنی پاکیٹ چُوہا، جینس ہیٹیرومائیس

سب آرڈر اینومالورومورفا

• اینومالوریڈی خاندان
• اُݙݨ آلا چُوہا

سب آرڈر میومورفا

• کریکیٹیڈی خاندان
• بُرش چُوہا، پیرومائسکس بوئلی۔
• فلوریڈا چُوہا
• گولڈن چُوہا
• امریکہ دا فصل چُوہا، جینس ریتھروڈونٹومیس
• وول اکثر "فیلڈ یا میڈو چُوہے" دے طور تے جانے ویندے ہِن۔
• مُریڈی خاندان
• عام چُوہے، جینس مس
• فیلڈ چُوہے، جینس ایپوڈیومیس
• وڈ چُوہا، ایپوڈیومیس سلویٹیکس۔
• پیلے گِردݨ آلا چُوہا، ایپوڈیومیس فلیویکولیس
• وڈّا منڈورو جنگل چُوہا
• وڈے کَن آلا ٹپݨ آلا چُوہا
• لوزون پہاڑی جنگل چُوہا
• فاریسٹ چُوہا
• پتھریلا ٹِیلہ چُوہا
• بولام چُوہا
• یوریشین فصل چُوہا، جینس مائیکرومیس۔

تجرباتی جانور دے طور تے

ناکا آؤٹ چُوہا (کھٻے پاسے) اَتے عام چُوہا (سڄے پاسے) چُوہے بیالوجی اَتے نفسیات دے شعبیاں وِچ لیبارٹری ریسرچ وِچ عام طور تے استعمال تھیوݨ والے جانور ہِن، اِیندی وجہ اِیہ ہِے جو اِیہ میملز ہوندے ہِن، اَتے اِیہ انساناں نال ٻہوں زیادہ مماثلت وی رکھدے ہِن۔ اِیہ چُوہے چُوہڑیاں توں زیادہ عام طور تے استعمال تھیوݨ والے میمل ماڈل آرگنائزم ہِن۔ چُوہے دے جینوم دی ترتیب بݨائی ڳئی ہِے، اَتے تقریباً سارے چُوہیاں دے جِنز انساناں نال ملدے جُلدے ہوندے ہِن۔ چُوہے وِچ تقریباً 2.7 بلین بیس پیئرز اَتے 20 جوڑے کروموسوم ہوندے ہِن۔ اُنہاں دے نال اِیں طرحاں وی کم کیتا ونڄ سڳدے جِہڑا انساناں دے نال غیر قانونی ہِے، بھان٘ویں جو جانوراں دے حقوق دے کارکن اکثر اعتراض کریندے ہِن۔ ناک آؤٹ چُوہا ہِک جینیاتی طور تے تبدیل شدہ چُوہا ہوندے جیندے ہِک یا وَدھ جِنز ناکارہ کِیتے ویندے ہِن۔ تجرباتی چُوہے ماڈل سسٹماں وِچ کولوریکٹل اَتے آنت دے کینسر دے ماڈل، ڈاؤن سنڈروم دے ماڈل اَتے چھاتی دے کینسر دے میٹاسٹیسز دے چُوہے ماڈل شامل ہِن۔

چُوہیاں دے عام انتخاب دیاں وجوہات اِیہ ہِن جو اِیہ چھوٹے ہوندے ہِن اَتے سستے ہوندے ہِن، اِنہاں دِی خوراک ٻہوں متنوع ہوندی ہِے، اِنہاں کوں سنبھالݨ آسان ہِے اَتے اِیہ جلدی نسل وی ودھیندے ہِن۔ چُوہیاں دیاں کئی نسلاں کوں تھوڑے وقت وِچ ݙیکھیا ونڄ سڳدے۔ چُوہے عام طور تے ٻہوں فرمانبردار ہوندے ہِن جے اُنھاں کوں بچپن توں پالا ونڄے اَتے انساناں نال رابطے وِچ رکھیا ونڄے۔ پر، کُجھ نسلاں ٻہوں غصیلی وی ہو سڳدیاں ہِن۔

پالتو جانور دے طور تے

پالتو چُوہے ٻہوں سارے لوک چُوہاں کوں پالتو جانوراں دے طور تے وی خریددے ہِن۔ اِیہ کھیݙݨ والے، پیار کرݨ والے ہوندے ہِن اَتے اُنھاں کوں سنبھالݨ دی عادت وی پَے سڳدی ہِے۔ پالتو جانوراں وانگوں، پالتو چُوہیاں کوں ٻاہر کلھا نہ چھوڑیا ونڄے کیوں جو اُنہاں دے کئی فطری شِکاری ہوندے ہِن، جِنہاں وِچ پَکھی، سپ، چھپکلیاں، بِلیاں، اَتے کُتے وی شامل ہِن۔ نر چُوہیاں وِچ مادیاں دے مُقابلے وِچ زیادہ بُو ہوندی ہِے۔ بھان٘ویں جو چُوہے اپݨی صفائی دا خیال رکھدے ہِن اَتے پالتو جانوراں دی حیثیت نال اُنھاں کوں کݙاہیں وی نہاوݨ دِی لوڑ نئیں پوندی۔ چنڳے طریقے نال سنبھالے ڳئے چُوہے چنگے پالتو جانور بݨ سڳدے ہِن۔ کُجھ عام چُوہیاں دی دیکھ بھال دیاں شئیں اِیہ ہِن:

• پنجرا: عام طور تے ہیمسٹر یا جربل پنجرا استعمال تھیندے، پر ہُݨ خصوصی چُوہیاں دے پنجرے وی موجود ہِن۔ زیادہ تر پنجریاں دا دروازہ مضبوط ہووݨا چاہیدا ہِے۔
• خوراک: خصوصی گولیاں اَتے بیجاں آلی خوراک دستیاب ہِے۔ چُوہے عام طور تے ٻہوں سارے چُوہاں دی خوراک (چُوہڑیاں، چُوہے، ہیمسٹر، جربل وغیرہ کیتے) کھا سڳدے ہِن۔
• بسترا: عام طور تے سخت لکڑی توں بݨیا ہوندے، جیویں کہ ایسپین، کݙاہیں کݙاہیں کُجھ نہ لکھے کاغذ یا ری سائیکل شدہ لکڑی دے پَلپ توں وی بݨیا ہوندے۔ مکئی دے خول دا بسترا استعمال کرݨ توں پَرہیز کیتا ونڄے کیوں جو اِیندی وجہ توں Aspergillus fungus پَندا ہِے، اَتے اِیہ تَر تھیوݨ توں بعد اِیندی پھپھوندی وی بݨ سڳدی ہِے، جیہڑی اُنہاں دے پیراں کیتے چنگی نئیں۔

خوراک دے طور تے

"پنکی" چُوہے ریپٹائلز دِی خوراک دے طور تے وَکیندن۔

چُوہے چھوٹے گوشت خوراں دی خوراک وِچ شامل ہوندے ہِن۔ کئی مُلکاں وِچ چُوہے پالتو جانوراں جیویں سپاں، چھپکلیاں، مینڈکاں، کچھواں، اَتے شِکاری پَکھیاں کیتے خوراک دے طور تے استعمال تھیندے ہِن، اَتے کئی پالتو جانوراں دی ہٹیاں تے اِیں مقصد کیتے چُوہے ملدے ہِن۔ اِیہ چُوہے مختلف سائزاں وِچ ویچے ویندے ہِن۔ بغیر والاں آلے چُوہیاں کوں جانور آسانی نال کھا ویندے ہِن؛ جݙاں کہ والاں آلے چُوہے جانوراں کیتے زیادہ دلکش خوراک ثابت تھی سڳدے ہِن۔

انسان قدیم ویلے توں چُوہے کھاندے پئے ہِن۔ وکٹورین برطانیہ وِچ چُوہیاں کوں تَݙ تے ٻالاں کوں رات کوں بستر تے پیشاب کرݨ دے علاج دے طور تے ݙتا ویندا ہا۔ جیرڈ ڈائمنڈ نے رپورٹ کیتا ہِے جو انگلینڈ وِچ ݙوجھی جنگ عظیم دے دوران راشن بندی دے دوران کریم والے چُوہاں کوں خوراک دے طور تے استعمال کیتا ویندا ہا۔ مشرقی زیمبیا اَتے شمالی ملاوی وِچ چُوہے ہِک موسمی پروٹین دا ذریعہ ہِن۔ ویتنام اَتے نیڑے دے مُلکاں وِچ فیلڈ چُوہڑی ہِک مشہور خوراک ہِے۔ پَر کئی مُلکاں وِچ چُوہا ہَݨ خوراک نئیں رہی۔ لیکن یاد رکھئے!!!⚠️ اساݙے مذہب وچ چوہا کھاوݨ حرام ہے!

قدیم مصر وِچ چُوہاں کوں دوائی دے طور تے استعمال کیتا ویندا ہا۔ قدیم مصر وِچ، جݙاں ٻال بیمار ہوندے ہَن، تاں اُنہاں دی اَمّاں علاج کیتے چُوہے کھاندیاں ہَن۔ اِیہ یقین کیتا ویندا ہا جو ماں دے چُوہے کھاوݨ نال بیمار ٻال کوں ٹھیک تھیوݨ وِچ مدد مِلسی۔

بیا ݙیکھو

• جانوراں دا پورٹل
• فی، فائی، فو، فم، اَتے فوئی، چُوہے جِنہاں نے 1972 وِچ اپالو 17 تے چاند دے 75 چکر لائے۔
• افسانوی جانوراں دِی فہرِست
• چُوہے دے دِماغ دِی نشوونما دِی ٹائم لائن
• چُوہے پھاوݨ والا دِبّا
• میسوفوبیا (چُوہیاں توں ڈر)
• روڈنٹولوجی