ٹیکسلا

ٹیکسلا یا تکشَشیلا (اردو: ٹیکسلا؛ سنسکرت: तक्षशिला، تکشاشیلا؛ پالی: تکاسیلا؛ اشوکی پراکرت: 𑀢𑀔𑀲𑀺𑀮𑀸، تکھا شیلا؛ قدیم یونانی: Τάξιλα، تاکسیلا) پاکستان دے صوبہ پنجاب دے علاقہ پوٹھوہار وِچ واقع ہِک شہر ہِے۔ ایہ ضلع راولپنڈی دی تحصیل ٹیکسلا دا صدر مقام ہِے۔ ایہ اسلام آباد-راولپنڈی میٹروپولیٹن علاقے دے شمال مغرب وِچ تقریباً 25 کلومیٹر (16 میل) دے فاصلے تے واقع ہِے تے خیبر پختونخوا دے ضلع ہری پور دے بالکل جنوب وِچ ہِے۔

پرانا ٹیکسلا ہِک وقت وِچ قدیم گندھارا دا دار الحکومت ہئی، جو دریاۓ سندھ دے مشرقی کنارے تے واقع ہِے۔ جو برصغیر پاکستان تے ہندوستان تے وسطی ایشیا دا اہم سنگم ہِے۔ ایندی بنیاد غالباً 1000 قبل مسیح دے آس پاس رکھی گئی ہئی۔ ایہ شہر 550-326 قبل مسیح دے درمیان ہخامنشی سلطنت دی ہندوش مقبوضہ دا حصہ ہئی۔ 326 قبل مسیح وِچ، شہر کوں سکندر اعظم نے فتح کِیتا، اُس نے بغیر کِسے جنگ دے شہر دا کنٹرول حاصل کر گِھدا ہئی کیونکہ شہر کوں فوری طور تے مقدونیائی سلطنت دے حوالے کر ڈِتا گیا ہئی۔ اِیندے بعد موریہ سلطنت (317-200 قبل مسیح)، ہند-یونانی سلطنت (200 قبل مسیح-55 قبل مسیح)، ہند-سیتھیائی سلطنت (80 قبل مسیح-30 عیسوی) تے کشان سلطنت (30 عیسوی-375 عیسوی) نے پہلی صدی عیسوی وِچ موجودہ شہر کوں تباہ کر ڈِتا، تاکہ کھنڈر دے شمال وِچ ہِک جگہ تے اپݨا اڈا تعمیر کر سڳِن۔ اپݨے اسٹریٹجک محل وقوع دی وجہ نال، ٹیکسلا نے صدیوں دے دوران کئی دور ݙٹھے، بہت ساریاں ریاستیں اِس دے کنٹرول کِیتے کوشاں ہِن۔ جݙاں اِنہاں علاقیاں کوں جوڑݨ والے عظیم قدیم تجارتی راستے اہم کائنی رہے، تاں ایہ شہر اہمیت توں محروم تِھی ڳیا تے آخر کار 5ویں صدی وِچ حملہ آور ہناں نے اِسنوں تباہ کر ڈِتا۔ 19ویں صدی دے وسط وِچ برطانوی ہندوستان وِچ، قدیم ٹیکسلا دے کھنڈر کوں برطانوی ماہر آثار قدیمہ الیگزینڈر کننگھم نے دوبارہ دریافت کِیتا تے سر جان مارشل نے وݙے پیمانے تے کھدائی کِیتی۔ 1980 وِچ یونیسکو نے ٹیکسلا کوں عالمی ثقافتی ورثہ قرار ݙِتا۔

بدھ مت دے ادب، خاص طور تے جاٹکاں نے اِس دا ذکر گندھارا دی سلطنت دے دار الحکومت تے علم دے ہِک عظیم مرکز دے طور تے کِیتا ہِے۔ گندھارا دا ذکر 5ویں صدی قبل مسیح وِچ ایچمینیائی (فارسی) بادشاہ دارا اول دے نوشتہ جات وِچ ہِک سٹراپی یا صوبے دے طور تے وی کِیتا ڳیا ہِے۔ ٹیکسلا، گندھارا دے دار الحکومت دے طور تے، واضح طور تے ہِک صدی توں زائد عرصے تائیں اچیمینی حکومت دے تحت رہیا۔ جݙاں سکندر اعظم نے 326 قبل مسیح وِچ ہندوستان تے حملہ کِیتا تاں ٹیکسلا دے حکمران امبی (اومفس) نے اِس شہر کوں ہتھیار سُٹ ݙِتے تے اپݨے وسائل سکندر دے اختیار وِچ رکھ ݙِتے۔ مقدونیہ دے فاتح دے نال آن والے یونانی مورخین نے ٹیکسلا کوں "دولت مند، خوش حال" دے طور تے بیان کِیتا ہِے۔

ٹیکسلا دے آثار قدیمہ دا ہِک منظر

نگارخانہ

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
•