مارٹینس جے جی ویلٹمین
مارٹینس جے جی ویلٹمین
مارٹینس جسٹینس گوڈفریڈس "ٹینی" ویلٹمین (27 جون 1931 – 4 جنوری 2021) ہک ڈچ نظریاتی ماہر طبیعیات ہا ۔ انہاں 1999 وچ طبیعیات دا نوبل انعام اپݨے سابقہ پی ایچ ڈی طالب علم جیراڈس ٹی ہوفٹ دے نال مل تے پارٹیکل تھیوری تے کم کرݨ کیتے ونڈیا ۔
جیوݨ جوڳ
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]مارٹینس جسٹینس گوڈفریڈس ویلٹمین 27 جون 1931 کوں والوِجک ، نیدرلینڈز وچ پیدا تھیا ہا ۔ انہاں دے والد مقامی پرائمری سکول دے سربراہ ہن ۔ انہاں دے والد دے ترائے بھرا پرائمری سکول دے استاد ہن ۔ انہاں دی والدہ دے والد ہک ٹھیکیدار ہن تے ہک کیفے وی چلویندے ہن ۔ او چھی ٻالاں دے خاندان وچ چوتھا ٻال ہا ۔ انہاں 1948 وچ یوٹریچٹ یونیورسٹی وچ ریاضی تے فزکس پڑھݨا شروع کیتا ۔
نوجوان دے طور تے انہاں دی ریڈیو الیکٹرانکس وچ ٻہوں دلچسپی ہئی ، جیڑھا ہک مشکل شوق ہا جیندے تے کم کرݨا مشکل ہا کیوں جو قابض جرمن فوج دستیاب ریڈیو آلات دا زیادہ تر حصہ ضبط کر گھدا ہا ۔
1955 وچ او ایمسٹرڈیم وچ وین ڈیر والز لیبارٹری دے پروفیسر مائیکلز دے معاون بݨ ڳیا ۔ مائیکلز ہک تجرباتی ماہر طبیعیات ہا ، جیڑھا اعلیٰ دٻاؤ والی فزکس وچ کم کریندا ہا ۔ انہاں دا بنیادی کم ہک وݙی لائبریری دے مجموعہ دی ݙیکھ بھال تے کݙاہیں کݙاہیں مائیکلز کیتے لیکچر دی تیاری ہئی ۔
انہاں دا تحقیقی کیریئر اوں ویلھے ودھیا جݙاں او 1955 وچ لیون وین ہوو دے ماتحت کم کرݨ کیتے یوٹریچٹ منتقل تھی ڳیا ۔ انہاں 1956 وچ اپݨی ایم ایس سی دی ڈگری حاصل کیتی ، جیندے بعد انہاں کوں ݙو سال کیتے فوجی خدمات وچ بھرتی کیتا ڳیا ، جیڑھا فروری 1959 وچ واپس آیا ۔ وین ہوو ول انہاں کوں ڈاکٹریٹ دے محقق دے طور تے ملازم رکھیا ۔ انہاں 1963 وچ نظریاتی طبیعیات وچ پی ایچ ڈی دی ڈگری حاصل کیتی تے 1966 وچ یوٹریچٹ یونیورسٹی وچ پروفیسر بݨ ڳیا ۔
1960 وچ وین ہوو جنیوا ، سوئٹزرلینڈ وچ یورپی ہائی انرجی لیبارٹری CERN وچ تھیوری ڈویژن دا ڈائریکٹر بݨ ڳیا ۔ ویلٹمین 1961 وچ انہاں دے پچھوں اتھائیں ڳیا ۔ اوں ویلھے ، 1960 وچ انہاں اپݨی ذال اینکے نال شادی کیتی ، جئیں نیدرلینڈز وچ انہاں دی دھی ہیلین کوں جنم ݙتا ، جیڑھا مارٹینس دے نال رہݨ کیتے جنیوا منتقل تھیوݨ توں پہلے ۔ ہیلین اپݨے والد دے نقش قدم تے چلی تے ویلھے ویلھے تے برکلے وچ میری گیلارڈ دے نال اپݨا پارٹیکل فزکس تھیسس مکمل کیتا ، بھانویں جو او ہݨ لندن وچ مالیاتی صنعت وچ کم کریندی ہے ۔
1963/64 وچ SLAC وچ ہک وݙے عرصے توں قیام دے دوران انہاں ریاضیاتی مساوات دی علامتی ہیرا پھیری کیتے کمپیوٹر پروگرام Schoonschip ڈیزائن کیتا ، جیڑھا ہݨ پہلا کمپیوٹر الجبرا سسٹم سمجھا ویندا ہے ۔
ویلٹمین 1963 دے CERN نیوٹرینو تجربے وچ ٻہوں قریب نال شامل ہا ، جیویں جو او ڈیٹیکٹرز ولوں تیار کیتیاں ڳئیاں تصویراں دا تجزیہ کریندا ہا ۔ جݙاں کوئی شاندار واقعات سامݨے نہ آوے تاں جوش و خروش گھٹ تھی ڳیا ، تے کجھ ویلھے بعد ویلٹمین تے برنارڈینی ہی صرف او ہن جیڑھے تصویراں دا تجزیہ کریندے ہن ۔ نتیجے دے طور تے ، ویلٹمین 1963 وچ بروک ہیون کانفرنس وچ گروپ دے ترجمان بݨ ڳیا ۔
1971 وچ جیرارڈس 'ٹ ہوفٹ ، جیڑھا ویلٹمین دی نگرانی وچ اپݨی پی ایچ ڈی مکمل کریندا پیا ہا ، یانگ۔ملز تھیوری کوں دوبارہ نارملائز کیتا ۔ انہاں ݙکھایا جو اگر یانگ۔ملز تھیوری دی سمیٹریز کوں خود بخود ٹوٹی ہوئی موڈ وچ محسوس کیتا ونڄے ، جینکوں ہِگز میکینزم آکھیا ویندا ہے ، تاں یانگ۔ملز تھیوری کوں دوبارہ نارملائز کیتا ونڄ سڳدا ہے ۔ یانگ۔ملز تھیوری دی دوبارہ نارملائزیشن ویہویں صدی دی طبیعیات دی ہک وݙی کامیابی ہے ۔
1980 وچ ویلٹمین رائل نیدرلینڈز اکیڈمی آف آرٹس اینڈ سائنسز دا رکن بݨ ڳیا ۔ 1981 وچ ویلٹمین یوٹریچٹ یونیورسٹی چھوڑ ڳیا تے یونیورسٹی آف مشی گن۔این آربر کیتے روانہ تھیا ، جتھوں او 1996 وچ ریٹائر تھیا ۔ بعد وچ او واپس نیدرلینڈز منتقل تھی ڳیا ۔
آخر کار ، انہاں 1999 وچ 'ٹ ہوفٹ دے نال مل تے طبیعیات دا نوبل انعام ونڈیا ، "طبیعیات وچ الیکٹرو ویک تعامل دی کوانٹم ساخت کوں واضح کرݨ کیتے" ۔ ویلٹمین تے 'ٹ ہوفٹ یوٹریچٹ یونیورسٹی وچ جشن وچ شرکت کیتی جݙاں ایوارڈ ݙتا ڳیا ۔
2003 وچ ویلٹمین عام ناظرین کیتے پارٹیکل فزکس دے بارے وچ ہک کتاب شائع کیتی ، جیڑھی ابتدائی پارٹیکل فزکس وچ حقائق تے اسرار دے عنوان نال ہئی ۔
4 جنوری 2021 کوں ، ویلٹمین اپݨے گھر بلتھوون ، نیدرلینڈز وچ فوت تھی ڳیا ۔
کشودرگرہ 9492 ویلٹمین انہاں دے اعزاز وچ ناں ݙتا ڳیا ہے ۔