للہ عارفہ
| للیشوری | |
|---|---|
| लल्लेश्वरी, لل دید | |
| معلومات شخصیت | |
| پیدائش | 1320
Pandrethan, کشمیر |
| وفات | 1384 |
| دیگر نام | للہ، لل دید، لل دِیدِی |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | شاعرہ ، مصنفہ |
| وجہ شہرت | Vatsun poetry |
درستی - ترمیم 
| |
للہ عارفہ (پیدائش: 1320ء یا 1335ء [١]– وفات: 1392ء یا 1379ء[٢]) آٹھویں صدی ہجری وِچ وادی کشمیر دی ہِک عجیب تے غریب شخصیت ہَن۔
ناں دا تنازع
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]ہندو آکھدے ہِن جو اِیہ زنانی ہندو ہَن تے اُنّھاں دا نام للہ ایشوری یا لل دید ہَئی۔ مسلمان آکھدے ہِن جو اوہ مسلمان ہَن تے اُنّھاں نے اسلام قبول کر گِھدّا ہَئی۔ کشمیر دے مسلمان اُنّھاں کوں للہ عارفہ تے احترام نال للہ ماجہ یا "لل ماجی" آکھدے ہِن۔ ("لل ماجی" دا مطلب ہِے "بزرگ زنانی")۔ صوفیائے کشمیر دے تذکرے وِچ اُنّھاں کوں مسلم اولیاء اللہ وِچ شمار کِیتا ڳیا ہِے۔ عام طور تے اُنّھاں کوں لل دے نام نال مشہور آکھیا ویندا ہِے، جیڑھا کشمیری زبان وِچ پیار دا لفظ سمجھا ویندا ہِے۔
ولادت
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]کشمیر دی اِیہ عظیم صوفیہ زنانی 1330ء وِچ سری نگر توں 6 میل دور جنوب تے مشرق دی طرف سیمپور دے گاؤں وِچ پیدا تھئی ہَن۔
برہمن نال شادی
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]للہ عارفہ 17 سال دی ہَن جݙݨ اُنّھاں دی شادی سیمپور توں 2 میل دے فاصلے تے واقع مشہور قصبے پانپور دے ہِک ہندو برہمن نال کر ݙِتی ڳئی۔ سسرال وِچ اُنّھاں دا نام پدماوتی رکھا ڳیا۔ اُنّھاں دا شوہر جاہل تے اجڈ ہَئی جو نہ صرف خود اُنّھاں کوں ماردا پیٹدا ہَئی بلکہ اُنّھاں دی ساس وی اُنّھاں تے بے پناہ ظلم کریندی ہَن۔ اوہ اُنّھاں دے شوہر دے کان بھردیاں تے لل دید کوں پیٹ بھر کے کھݨا وی نہ ݙیندی ہَن۔ اِیہ سلسلہ جݙݨ حد توں گذر ڳیا تاں للہ عارفہ زنانی حالت دیوانگی وِچ ویرانیاں دی طرف نکل ڳئیاں۔
معرفت تے سلوک
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]اوہ صوفیوں، سادھوؤں تے رشیوں دی محفلاں وِچ وَٹھ کے معرفت تے شعور دی تعلیم حاصل کرݨ لڳیاں۔ رفتہ رفتہ للہ عارفہ سلوک دی راہ وِچ اِتّݨی بے خود تھی ڳئیاں جو اُنّھاں نے دیوانگی دے عالم وِچ معرفت تے حکمت دیاں ڳالھاں کرݨ شروع کر ݙِتیاں۔ مشہور ولی اللہ سید سمنانی تانی جݙݨ کشمیر وِچ آئے تاں للہ عارفہ اُنّھاں دے دست حق پرست تے مسلمان تھی ڳئیاں تے پھر اُنّھاں دے حلقہ ارادت وِچ داخل تھی کے وقت دا زیادہ تر حصہ عبادت الٰہی وِچ گزار ݙِتّا۔
شاعری
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]اوہ صوفیانہ اشعار کہݨ لڳیاں جیڑھے لوگ یاد کر گِھندے ہَن۔ للہ عارفہ نے انسان دوستی دا فلسفہ پیش کِیتا۔ اوہ اخوت، مساوات تے عدل و انصاف دی پیروکار ہَن۔ للہ عارفہ زنانی کشمیری زبان دی پہلی صوفی شاعرہ ہِن۔ اُنّھاں دا کلام حکمت تے معرفت دا خزینہ ہِے۔[٣][٤]
وفات
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]للہ عارفہ دی وفات دا واقعہ وی بڑا ایمان افروز ہِے۔ اُنّھاں دی وفات تے ہندو اُنّھاں کوں جلاؤݨ چاہندے ہَن تے مسلمان دفن کرݨ چاہندے ہَن۔ پر جݙݨ چادر ہٹائی ڳئی تاں اتھاں پھُلاں دے سوا کُجھ وی کائے نہ ہَئی۔ تاریخ وِچ اِیں ڳالھ دا کوئی ثبوت کائے نِیں جو للہ عارفہ زنانی کتھاں ڳئیاں تے کتھاں دفن ہِن۔ (حوالہ: جموں کشمیر باب آف نالج)۔