شیرباز خان مزاری

شیرباز خان مزاری
معلومات شخصیت
پیدائش	6 اکتوبر 1930ء   روجھان
تاریخ وفات	5 دسمبر 2020ء (90 سال)
شہریت	پاکستان برطانوی ہند
عملی زندگی
مادر علمی	ایچی سن کالج
پیشہ	سیاست دان
ماء ٻولی	اردو
پیشہ ورانہ زبان	اردو

سردار شیر باز خان مزاری ہک پاکستانی سیاست دان تے قومی اسمبلی دے سابقہ قائد حزب اختلاف ہن۔

ڄم

شیر باز مزاری 5 اکتوبر 1930ء کوں روجھان مزاری وچ پیدا تھئے۔ انہاں دے ابا سئیں میر مراد بخش خان ڈیرہ غازی خان وچ مزاری قبیلے دے سردار ہن۔

بچپن

جݙݨ اوہ ہک سال دے ہن، تاں اپݨی ماء کوں تے ݙو سال دی عمر وچ اپݨے پیو توں محروم تھی ڳئے۔ ایندے بعد شیرباز، انہاں دے ݙو بھرا سردار میر بلخ شیر، سردار شیر جئند تے ترائے بھینڑیں کوں برطانوی حکومت دی سرپرستی وچ رکھا ڳیا۔

تعلیم

انہاں نے لاہور دے ایچی سن کالج تے دہرادون دے رائل انڈین ملٹری کالج کنوں تعلیم حاصل کیتی۔

سیاسی زندگی

مزاری نے سیاست وچ اوں ویلے قدم رکھیا جݙݨ فاطمہ جناح نے ایوب خان دے خلاف صدارتی انتخاب لڑیا۔ مزاری نے محترمہ جناح دی حمایت کیتی، حالانکہ اوہ ڄاݨدے ہن جو الیکشن متنازع تھیسن۔

بہت سارے لوکاں نے انہاں کوں اصول پسند آدمی قرار ݙتا ہے۔ جݙݨ جنرل یحیی خان نے اقتدار سنبھالیا، تاں انہاں نے غیر جمہوری منتقلی دی مخالفت کیتی۔ انہاں نے اوں ویلے دے مشرقی پاکستان وچ یحییٰ خان دی فوجی کارروائی دی وی مخالفت کیتی۔ جݙݨ ذوالفقار علی بھٹو اقتدار وچ آئے، تاں مزاری نے پاکستان پیپلز پارٹی دی حمایت کیتی۔ 1970ء وچ جݙݨ ہر سیاست دان پی پی پی دے ٹکٹ کیتے کوشاں ہئی، تاں انہاں نے آزاد حیثیت نال قومی اسمبلی دا الیکشن لڑیا۔

مزاری نے بلوچستان دے مسئلے کوں قومی اسمبلی وچ سیاسی طور تے حل کرݨ دی کوشش کیتی، پر بھٹو نے فوجی کارروائی دا انتخاب کیتا۔ بعد وچ مزاری نے ولی خان دی زیر قیادت نیشنل عوامی پارٹی (NAP) وچ شمولیت اختیار کر ڳھدی۔ جݙݨ ایں تے پابندی لائی ڳئی، تاں مزاری نے نیشنل ڈیموکریٹک پارٹی (NDP) بݨائی۔

اوہ 1977ء تک پارلیمنٹ وچ قائد حزب اختلاف رہے۔ ایہ ڳالھ قابل ذکر ہے جو مزاری قومی اسمبلی وچ آزاد گروپ دے سربراہ دی حیثیت نال 1973ء دے آئین تے دستخط کرݨ آلے ہن۔ مزاری پاکستان نیشنل الائنس دی طرف کنوں شروع کیتی ڳئی مہم دا حصہ بݨ ڳئے، جیہڑی بالآخر 5 جولائی 1977ء کوں بھٹو دی حکومت دا تختہ الٹݨ تے منتج تھئی۔

مزاری قبیلے دی بگٹیاں دے نال دیرینہ دشمنی ہئی۔ ایندے باوجود، مزاری نے ذو الفقار علی بھٹو کنوں ایوب خان دے دور وچ نواب اکبر بگٹی کیتے ڳالھ مہاڑ کرݨ دی درخواست کیتی۔

1951ء وچ، اوہ دریائے سندھ دے مشرقی کنارے تے واقع سونمیانی وچ آباد تھئے۔ ہک قبائلی سردار دی حیثیت نال انہاں کوں قبیلے دے معاملات دی ݙیکھ بھال کرݨی پئی۔ مقامی لوک اڄ وی انہاں دے سنہرے ݙینہہ یاد کریندن تے آہدن جو جݙݨ مزاری اتھاں ہن، تاں انہاں نے خود کوں محفوظ محسوس کیتا ہئی۔ علاقے وچ کہیں کوں چوری کرݨ یا لوٹݨ دی جرأت کائنا تھئی۔ جھیڑے تے پراݨے جھیڑے ݙینہہ وچ حل کر ڳھدے ویندے ہن۔ جرڳے وچ کوئی وی انہاں تے غیر منصفانہ فیصلہ کرݨ کیتے دباؤ نہیں پا سڳدا ہئی۔ اڄ وی ایہ دعویٰ کیتا ویندا ہے جو زیادہ تر جاڳیردار جرائم پیشہ گروہاں کوں استعمال تے تحفظ فراہم کریندن۔ پر شیر باز خان مزاری دے کول اینجھا کوئی حربہ کائناہوسی۔ انہاں دے دور وچ علاقے وچ کوئی جرائم پیشہ گروہ سامݨے کائنی آیا۔ لوک مجرماں دے خوف دے بغیر آرام نال سمدے ہن۔ اڄ سونمنی وچ 200 کنوں زیادہ مجرم مقیم ہن۔

انہاں دا ادبی ذوق بہتر ہئی تے انہاں دی ذاتی لائبریری وچ کتاباں دا ہک وݙا ذخیرہ ہئی۔ ایہ انہاں دی سوانح عمری، "A Journey to Disillusionment" کنوں ظاہر تھیندا ہے، جیہڑی 1999 وچ شائع تھئی ہئی۔

1980ء وچ مزاری کوں جنرل ضیاء نے وزارت عظمیٰ دی پیشکش کیتی۔ پر انہاں نے جمہوریت تے یقین دی وجہ کنوں ایں پیشکش کنوں انکار کر ݙتا۔ 1988ء وچ انتخابات وچ شکست دے بعد مزاری نے راجن پور چھوڑ ݙتا تے مستقل طور تے کراچی وچ سکونت اختیار کیتی، جتھاں انہاں نے اپݨی باقی زندگی گزاری۔ انہاں کوں روجھان وچ سپرد خاک کیتا ڳیا، جتھاں ہزاراں لوک انہاں دے نقصان تے غم کیتے آئے ہن۔

انہاں دے پسماندگان وچ پنج پتر تے ہک دھی ہے: شیراز مزاری، شیر علی مزاری، شیر کوہ مزاری، سمیعہ مزاری، مراد بخش مزاری تے شیر افضل مزاری۔

1999ء وچ، انہاں نے اپݨی یادداشت لکھی، جیندا عنوان ہئی: "پاکستان: مایوسی دا سفر"۔ ۔