سرائیکی سوانح عمری

سرائیکی وسیب وِچ سرائیکی ادیباں، دانشوراں، افسانہ نگاراں اَتے ٻئے اصناف وِچ لکّھݨ آلے مصنف / مصف زنانی دے تجربے آلی پوتھی کوں سوانح عمری آکھیا وین]دے سرائیکی لوک ادب دے حوالے نال وِچ سرائیکی سوانح عمری کُوں ٻہوں اہمیّت حاصل ہے۔

تعارف      

سوانح عمری ہک اینجھی صنف ہے جیندے وچ کہیں بندے دی شخصیت، اوندے ڄمݨ توں گھن وفات تک دے سارے حالات زندگی، اوندے شخصی کارنامیاں دا ذکر مفصل بیان کیتا ویندے اتے ایہ ضروری نہیں جو کوئی بندہ ٻہوں وݙا ہیرو، سیاست دان، حکمران، معروف ادیب یا شاعر ہووے۔ کوئی غیر معروف، عام بندہ وی سوانح عمری دا موضوع بݨ سڳدے۔

خاصیّتاں

ہک چنڳی سوانح عمری تخلیقی کارنامہ ہوندی ہے۔ سوانح نگار بیک وقت مؤرخ، مبصر، ماہر نفسیات، محقق تے ادیب ہووݨ دا ثبوت ݙیندے۔ سوانح نگار جیندی او سوانح عمری لکھدا پئے، اوندے نال تعلق خاص ضروری ہے۔ کیونجو ذاتی دلچسپی دے بغیر معیاری سوانح عمری نہیں لکھی ونڄ سڳدی۔ مصنف دا نقطۂ نظر ہمدردانہ ہووݨاں چاہیدے۔ البتہ ہیرو دیاں خامیاں کوں نہیں لکاوݨاں چاہیدا۔ سوانح نگار کوں غیر جانبدار تے انصاف پسند ہووݨاں چاہیدے۔ سوانح نگار دا نقطۂ نظر متوازن تے اعتدال والا ہووݨا چاہیدے۔

کُجھ سوانح عمریاں دی تفصیل

انگریزی ادبیات دے جدید عہد دی پہلی باقاعدہ اتے بہترین سوانح ولیم روپر (William Roper) دی ہے۔ جینکوں ۱۶۲۶ء وچ روپر نے آپݨے سُسر تھامس مور دی حیاتی بارے لکھیا۔ مغربی سوانح عمریاں وچ جیمس بوسول دی ’’دی لائف آف سیمویل جانسن‘‘ کوں اعلیٰ ترین سوانح عمری شمار کیتا ویندے۔ اردو وچ سوانح نگاری فارسی دے نقش قدم اتے ٹردی نظر آندی ہے۔ تزک تیموری، تزک بابری، ہمایوں نامہ، تزک جہانگیری وغیرہ ایندے بعد اردو سوانح نگاری دی ابتدائی کوششاں وچوں نصرتی، وجہی، قطب شاہ، غواصی دے ناں، قطب شاہی دور دے نمایاں ناں ہن۔ اردو وچ سوانح نگاری دا جدید دور الطاف حسین حالی، مولانا شبلی نعمانی توں نظر آندے۔ اردو وچ حیات سعدی (۱۸۸۳ء) دے دیباچے کوں اردو سوانح نگار دے منشور دی حیثیت حاصل ہے۔ یاد گار غالب (۱۸۹۷ء) تے حیات جاوید (۱۹۰۱ء) سوانح عمریاں ہن۔ اڄوکے دور وچ اکادمی ادبیات پاکستان دے زیر اہتمام ’’پاکستانی ادب کے معمار‘‘ دے سلسلسے تحت کئی سوانح عمریاں شائع کیتیاں ڳئیاں ہن۔

سرائیکی سوانح عمری تے تحقیق

علامہ اقبال اوپن یونیورسٹی اسلام آباد شعبہ پاکستانی زبانیں، سرائیکی خطے دی جامعات، اسلامیہ یونیورسٹی، بہاولپور، شعبہ سرائیکی، بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان تے ٻئیاں کئی جامعات دی طرفوں شخصیات دے حوالے نال تحقیقی کم کوں سوانح عمری دے سلسلے وچ وݙی پیش رفعت آکھیا ونڄ سڳدے۔

ٻِیا ݙیکھو

• سرائیکی سیرت نگاری

• سرائیکی سیرت دیاں کتاباں دی تن٘دِیر

• سرائیکی افسانوی نثر۔

• سرائیکی غیر افسانوی نثر

• سرائیکی سوانح عمری

حوالہ جات    

۔ ۔ ۔ ۔ ۔