رائے احمد خان کھرل تے مہاراجا رنجیت سنگھ دا ہک مشہور واقعہ

سکھا شاہی راج وچ ڳاں دا ذبیحہ ممنوع ہئی لیکن موضع کانڈیوال، تحصیل لالیاں، ضلع چنیوٹ، دے ہک رئیس گھراݨے نے اپݨی شادی دی دعوت وچ ست ڳاواں کٹھیاں کوہ ݙتیاں، ایہ قوم دے “نسوآݨے” سݙیندے ہن، سرکاری اہلکاراں نے پرچہ درج کر کے انہاں کوں خوشاب دی جیل وچ سٹ ݙتا، رنجیت سنگھ نے آرڈر کر ݙتا کہ تیل تے لکڑیاں کٹھی کر کے انہاں سب کوں تیلی ݙکھا ݙیو، نسوآݨے رحم دی اپیل کیتے کوشاں ہن، کہیں نے ݙسیا کہ رائے احمد خان دے علاوہ اتنا سخت آرڈر کوئی نی ٹال سڳدا۔

متاثرین دی عورتاں نے آ کے رائے صاحب کوں گھیر گھدا، کہیں نے بھرا، کہیں نے شوہر، کہیں نے پتر دا رووݨا رویا تاں رائے صاحب نے آکھا، ٹھیک ہے ول جلدی چلو، کتھائیں ایویں نہ تھیوے کہ سکھڑے اتنے سارے بندیاں کوں ساڑ ہی ݙیون، اسوقت دی سرائیکی زبان وچ ایہ کل سات ویہاں آدمی ہن، یعنی ہک سو چالیس افراد۔

رائے صاحب دی عادت ہئی کہ جݙݨ کہیں کوں کوئی خاص ڳال آکھݨی ہوندی تاں بغلگیر تھی کے آہدے ہن، ایں انداز وچ رتنو ناں دے باہمن وزیر کوں کہا کہ ساݙے ایہ بندے چھوڑ ݙے، وزیر نے آکھا، نہ جناب مہاراجہ دا بہت سخت آرڈر ہے کہ انہاں کوں ساڑ ݙیو۔

رائے صاحب نے جیل خانے دی چابیاں منگیاں تاں وی اوں نے اوہا ڳال دہرائی کہ مہاراجہ دا سخت آرڈر ہے، اس تے رائے صاحب نے سختی نال آکھا تاں اوں نے چاٻیاں ݙے ݙتے، رائے صاحب نے جیل دا تالا کھلوا کے آکھا جیہڑے نسواݨے ہن اوہ سب باہر آ ونجن، سب لوگ رہا تھی گئے، اوہ موتیاں والا راجہ، موتیاں والا راجہ دا نعرہ لیندے باہر چلے گئے، کہیں نے آکھا، سٹھ دے قریب بندے حالی وی اندر ہن، رائے صاحب نے آکھا سب نکل ونجو، انہاں قیدیاں نے آکھا اساں دیگر جرائم دے تحت عمر قید وچ ہیں تے نسواݨے نی، رائے صاحب نے آکھا، ونجو تساں وی نکل ونجو، میں ڄاݨاں تے مہاراجہ رنجیت سنگھ ڄاݨے، ایویں ساری جیل خالی کر ݙتی۔

رائے صاحب جیہڑے ویلے لاہور پہنچے تاں مہاراجہ نے آکھا، کھرل صاحب ایہ بہت برا کیتا جیہڑا تساں نسواݨے چھوڑ ݙتے، ہݨ ایندی ݙنڈ بھرنی پوسی، رائے صاحب نے آکھا جیہڑی ݙنڈ لیندے وے لاؤ، مہاراجہ نے چار ہزار دا جرمانہ رکھا، ایں وقت دے پنج لکھ روپے دے برابر ہن تاں چار ہزار پورے علاقے توں وی کٹھے نہ تھی سڳدے ہن، رائے صاحب نے رنجیت دے محل وچ نوکر بھیڄا تے مہاراݨی توں چار ہزار روپے منگوا گھدے۔

مہاراݨی نے رنجیت سنگھ کوں ݙسیا کہ اج تہاݙے بھرا کوں پیسیاں دی طلب ہئی تے چار ہزار اونکوں بھجوا ݙتے ہن، سویرے جیہڑے ویلے دربار وچ جرمانہ پیش کیتا گیا تاں مہاراجہ نے آکھا، ایہ عجیب ڳال ہے کہ جرمانہ وی ہݨ میݙے ہی گھر توں ادا تھیسی، رائے صاحب نے آکھا، تیݙے میݙے گھر کوئی ݙو تاں نی، ایہا تاں ہک سانجھ ہے، بس تیݙا حکم پورا تھیوݨا چاہیدا ہئی، اوہ جیویں کیویں پورا کر ݙتے ، مہاراجہ ایں ڳال تے کھل پیا تے آکھا، اتھاں راج تاں ول کھرلاں دا ہی تھیا ناں، اساں تاں ایویں ہی بیٹھے ہیں، مہاراجہ نے رائے صاحب کوں رخصت کریندے وقت انہاں دے مصاحباں کیتے پنجیہہ پنجیہہ روپے نذرانے دا اعلان کیتا تے رائے صاحب کوں سونے دے کنگݨ تے اطلس دی پوشاک پیش کیتی۔