دبستان فروغِ خطاطی اتے منشی طفیل احمد قادری

ملتان وِچ لوک فنون دے ودھارے دے ادارے دبستان فروغِ خطاطی دے بعد اِچ زوار حسین مصور و خطاط صدر بݨے تاں ابن کلیم خطاط ہفت قلم (موجد خط رعنا) نے اُنہاں نال رل تے ملتان دِیاں کڄھ مسیتاں اَتے مقبریاں دی نقاشی اَتے خطاطی دا جائزہ گھنݨ دا ہِک منصوبہ بݨایا تاں منشی طفیل احمد قادری سئیں دے زندۂ جاوید مظاہرِ خطاطی انہاں عمارتاں تے نظر آئے لوہاری گیٹ دے قریب مسجد خواجہ مظفر محمود والی، پاک مئی دے آبائی قبرستان آلی مسیت، اَتے ٻئے کئی مقبریاں دے نال نال پراݨی سبزی منڈی روڈ تے واقع قادری منزل دے نیڑے آلی مسیت تے خطاطی دے ڄیڑھے جلوے نظر آئے اے یَکّے سئیں منشی طفیل احمد قادری دے ہتھاں نال لکھیاں ہوئیاں خطاطیاں ہَن۔ اَج کل تاں ونڈیک کتابت دا رواج ہِے۔ ڄیڑھی ڄو بٹر پیپر تے کالی سیاہی نال لکھی ویندی ہِے، یا وَت کمپیوٹر دا دَور ہِے کمپوز کر کے ٹریسنگ تے چھپائی یعنی پرنٹ کݙھ کے چھاپیا ویندے۔ پر چالھی، پنڄاہ سال پہلے مایہ لڳے ہوئے کاغذاں تے ٻھا تے پکائی ہوئی مخصوص کانپوری لیتھو سیاہی نال لکھیا ویندا ہَا ڄیڑھی ڳیرو رنگ دی ہوندی ہئی۔ اِیں سیاہی نال ڄیڑھی ڄو وݙی گھاٹی ہوندی ہئی خطاطی دی نوک پلک کݙھ کے لکھݨ وݙا اُوکھا کم ہئی اِیندے اِچ ملتان دے کڄھ خطاط اِینجھیں ہَن ڄیڑھے ایݙی گھاٹی سیاہی توں قلم نال وݙا کمال لکھدے ہَن۔ اُنہاں اِچوں منشی طفیل احمد قادری، مخدوم محمد حسن خان کلیم رقم، منظور احمد احقرؔ وغیرہ یدِ طولیٰ رکھدے ہَن۔

منشی صاحب دے چھوٹے پُتر امتیاز احمد قادری نے آپݨے والد سئیں دے رقم شدہ قطعات اَتے ٻئے تحریراں کوں محفوظ رکھیا ہوئے۔ اُنہاں اِچوں ݙو قطعیاں دے فوٹو گراف ساکوں مِلن ہِک خطِ نستعلیق اِچ فارسی رباعی ہِے ایندے اِچ اِنہاں دا انداز وݙا منفرد ہِے۔ خوبی اِے ہِے ڄو اِنہاں دا خطِ نستعلیق ایرانی اَتے دہلوی طرز دا خوبصورت ملاپ ہِے۔

منشی طفیل احمد قادری دی ݙوجھی رباعی خطِ نسخ دی سوہݨی مثال ہِے۔ خطِ نسخ اِچ منشی صاحب دی خطاطی کُوں ڈیکھ تے ملتان تے ٻئے شہراں دے خطاط وݙی تعریف کریندے ہَن۔

منشی طفیل احمد قادری سئیں 57 سال دی عمر اِچ 13 صفر 1399 ہجری ، بمطابق 13 جنوری 1979 عیسوی کوں ملتان اِچ اِی فوت تھئے۔ اللہ تعالیٰ اُنہاں دی آخرت اِینویں سوہݨی کرے ڄینویں اُنہاں اللہ تعالیٰ دے پاک کلام کوں سوہݨاں کر کے آپݨی زندگی اِچ لکھیا ہئی ۔ آپ دا فنی لقب ’’خلیل رقم‘‘ ہئی۔

منشی طفیل احمد قادری دی یکی حیاتی آپݨے خاندان دے بزرگاں دے نقشِ قدم دی پَیروی کریندے ہوئے گزری، اُنہاں دا لباس، شلوار قمیض ہوندا ہَا اَتے سِر تے بانیٔ پاکستان حضرت قائدِ اعظم محمد علی جناح آلی ٹوپی (جناح کیپ) ہوندی ہئی۔ خوبصورت اَتے نفیس عینک چہرے تے اینویں چھکدی ہئی ڄینویں سونے تے سُہاگہ، ݙاہݙھا سوہݨاں لمبا قد، معتبر اَتے مؤدّب چال چہرہ ہر ویلے کھلدا ہویا ہوندا ہَا ݙیکھݨ آلیاں دا ہاَاں ٹھر ویندا ہَا۔ منشی طفیل احمد قادری حقیقت اِچ ملتان دی دھرتی دیاں ثقافتی روایتاں دا مجسم مظہر ہَن۔ اَتے آپݨے حسنِ اخلاق ، رَویّے اَتے نبھا دے، ورتارے دے وݙے چنڳے ہَن۔ قادری جیلانی خانوادے دا شملہ اُچّا کرݨ آلیاں اِچ اُنہاں دا ناں سونے دے حرفاں اِچ لکھیا ویسی۔

فنِ خطاطی دی بے لوث خدمت، ایندی ترقی اَتے ودھارے کیتے منشی طفیل سئیں کوں ملتان دی دھرتی بھُلا نِیں سڳدی۔ اُنہاں دے شگرداں اِچوں اُستاد خلیل الرحمن چشتی اَتے محمد اَسلم وَفا دے لکھے ہوئے ساکوں ݙو فن پاریاں دے فوٹو گراف مِلن ڄیڑھے سئیں ابنِ کلیم احسن نظامیؔ دے شکریے نال شامل کریندے پئے ہیں۔ 1977ء اِچ چھپݨ آلی اُنہاں دی کتاب ’’تاریخ فنِ خطاطی‘‘ اِچوں اے فن پارے ڳدے ڳین۔ خطاطی دی تاریخ اِچ ملتان اِچ چھپݨ آلی اِے پہلی کتاب ہئی ڄیکوں لائبریریاں اِچ ݙٹھا ڳیا اَتے برِ صغیر پاک و ہند دے بے شمار خطاط صاحبان دے فن پاریاں دے نمونے ایندے اِچ چھاپے ڳین۔ اِیں کتاب دا تمہیدی مضمون سئیں اسلم انصاریؔ نے ’’بہارِ صورت نگارِ معنی‘‘ دے ہیڈنگ نال لکھیا ہَا ڄیڑھے ویلے اُو ملتان آرٹس کونسل دے ریذیڈنٹ ڈائریکٹر ہَن۔ اے کتاب منشی طفیل احمد قادری المعروف خلیل رقم صدر دبستان فروغِ خطاطی رجسٹرڈ دی سرپرستی اِچ چھاپی ڳئی ہِئی۔ بعد اِچ چھپݨ آلیاں کئی لوکاں دیاں خطاطی دیاں کتاباں اِچ ایں کتاب توں اِستفادہ کیتا ڳے۔^[١]