حنا جیلانی

حنا جیلانی
معلومات شخصیت
پیدائش	19 دسمبر 1953ء (72 سال)  لاہور
شہریت	پاکستان
عملی حیاتی
مادر علمی	کونونٹ آف جیسس اینڈ میری، لاہور دے فضلا
پیشہ	کارکن انسانی حقوق ،  وکیل
نوکریاں	اقوام متحدہ
اعزازات
گینیتا ساگان اعزاز (2000)

حنا جیلانی (اردو: حنا جیلانی؛ پیدائش 19 دسمبر 1953ء) پاکستان دی سپریم کورٹ دی وکیل تے لاہور، پنجاب دی انسانی حقوق دی وکیل ہِن۔ انّھاں نے پاکستان دا پہلا تمام زنانیاں دا قانونی فرم، اِیندا پہلا قانونی امداد مرکز تے ویمن ایکشن فورم قائم کِیتا۔

ابتدائی حیاتی اَتے تعلیم

حنا جیلانی دی پیدائش تے پرورش لاہور، پاکستان وِچ تھئی۔ قانون دی ڈگری حاصل کرݨ دے بعد، انّھاں نے 1979ء وِچ قانون دی پریکٹس شروع کِیتی، جݙاں پاکستان مارشل لاء دے تحت ہئی۔

کَم کار آلی حیاتی

فروری 1980ء وِچ، اپݨی بھیݨ اسماء جہانگیر دے نال، حنا جیلانی نے پاکستان دا پہلا تمام زنانیاں دا قانونی امداد مرکز، اے جی ایچ ایس لیگل ایڈ سیل (ALAC) لاہور وِچ قائم کِیتا۔ شروع وِچ، اِیندیاں سرگرمیاں زنانیاں کوں قانونی امداد فراہم کرݨ تک محدود ہَن، پر اِیہ سرگرمیاں آہستہ آہستہ وِدھ کے قانونی تعلیم، استحصال توں تحفظ، قانونی تحقیق تے مشاورت تک پھیل ڳئیں۔ اوہ ہیومن رائٹس کمیشن آف پاکستان تے ویمن ایکشن فورم (WAF) دی بانیاں وِچوں وی ہِن، جیڑھا 1980ء وِچ امتیازی قانون سازی دے خلاف مہم چلاوݨ کِیتے قائم کِیتا ڳیا ہئی۔ حنا جیلانی نے 1986ء وِچ پاکستان دا پہلا قانونی امداد مرکز وی قائم کِیتا۔ مفت قانونی امداد فراہم کرݨ دے علاوہ، انّھاں نے 1991ء وِچ زنانیاں دے ہک پناہ گاہ دستک قائم کرݨ وِچ مدد کِیتی۔ پناہ گاہ دے انتظام دے علاوہ، دستک انسانی حقوق تے زنانیاں دے تحفظ کِیتے آگاہی وِدھاوݨ دے ورکشاپس دا اہتمام کریندا ہِے۔

حنا جیلانی اقوام متحدہ دے انسانی حقوق کونسل، کارٹر سینٹر، تے اقوام متحدہ دی کانفرنس آن ویمن نال وی منسلک ہِن۔ 2019ء وِچ، برطانیہ دے خارجہ دفتر نے انّھاں کوں پریس دی آزادی دے تحفظ کِیتے قانونی فریم ورکس تیار کرݨ کِیتے ماہرین دے پینل وِچ مقرر کِیتا۔

اقوام متحدہ وِچ کردار

2000ء توں 2008ء تک، حنا جیلانی اقوام متحدہ دے سیکرٹری جنرل دے خصوصی نمائندہ برائے انسانی حقوق دے طور تے کم کِیتا۔ اِیں دوران وِچ، انّھاں کوں 2006ء وِچ دارفور دے بارے وِچ انٹرنیشنل کمیشن آف انکوائری وِچ وی مقرر کِیتا ڳیا۔

2009ء وِچ، حنا جیلانی کوں غزہ تنازع دے بارے وِچ اقوام متحدہ دی حقیقت تلاش مشن وِچ مقرر کِیتا ڳیا۔

2017ء وِچ، حنا جیلانی نے (تارجا ہالونن دے نال) ورلڈ ہیلتھ آرگنائزیشن/اقوام متحدہ دے ہائی کمشنر برائے انسانی حقوق دے ہائی لیول ورکنگ گروپ دی شریک صدر دی حیثیت نال زنانیاں، بچّیاں تے نوجواناں دی صحت تے انسانی حقوق دے بارے وِچ کم کِیتا۔

خطرات

زنانیاں دی فعالیت دی وجہ نال، حنا جیلانی تے اُنّھاں دی بھیݨ اسماء جہانگیر کوں گرفتار کِیتا ڳیا، موت دی دھمکیاں مِلیاں، تے دھمکیاں تے عوامی بدسلوکی دا سامݨا کرݨا پیا۔ اُنّھاں تے اُنّھاں دے خاندان دے ارکان تے قتل دے کوششاں وی کِیتیاں ڳئیاں۔ 1999ء وِچ، سامیا سروار دے کیس تے کم کرݨ دے بعد، حنا جیلانی تے اسماء جہانگیر کوں دوبارہ موت دی دھمکیاں مِلیاں۔ سامیا سروار دی ماں ہک بندوق بردار کوں گِھن کے اُنّھاں دے دفتر وِچ آئی، اِیہ بہانہ بݨا کے کہ اوہ اپݨی دِیہہ نال صلح کرݨ چاہندی ہِے۔ بندوق بردار نے سامیا سروار کوں گولی مار کے ہلاک کر ݙِتّا تے حنا جیلانی تے وی فائر کِیتا، جیڑھیاں بچ ڳئیں۔ ہک ٻئی موقعے تے، بندوق بردار اُنّھاں دے گھر وِچ داخل تھئے تے اُنّھاں دے خاندان دے ارکان کوں دھمکیاں ݙِتیاں۔ حنا جیلانی خود گھر توں ٻاہر ہَن؛ دھمکیاں نے اُنّھاں تے ہجرت کرݨ دا دباوٗ ݙِتّا، پر اوہ ہݨ وی لاہور وِچ رہندیں تے کم کریندیں پئیں ہِن۔

اعزازات

• 2000ء – ایمنسٹی انٹرنیشنل دا جینیٹا ساگان ایوارڈ
• 2001ء – میلینیم پیس پرائز فار ویمن
• 2008ء – دی لائر ایوارڈز دا ایڈیٹر ایوارڈ برائے نمایاں کارکردگی
• 2016ء – ٹرینٹی کالج ڈبلن توں اعزازی ڈاکٹریٹ

مضمون

• Neither Peace Nor Justice for Newsline, 2 March 2009
• Shame on Who? for Newsline, 7 October 2005
• Profile in TIME

ٻیا ݙیکھو

سپریم کورٹ بار ایسوسی ایشن آف پاکستان

ہیومن رائٹس کمیشن آف پاکستان