جھنگ (ضلع)

اِیہ سرائیکی وسیب دا خِطّہ ہِک ٻہوں قدیم اَتے لوک تہذیب تے لوک ثقافت دا ڳڑھ ہِے۔ اِیں سانڳے اِتّھوں دے انجو انج شہراں وِچ انجو انج مزاج دے لوک رہن٘دے ہِن۔ اِتُّھوں دے لوک ادب دا تذکرہ وی ٻہوں وسیع اَتے پھیلاء آلا ہِے جیکُوں ہِک جاء تے کٹّھا کرݨ ٻہوں اوکھا کَم ہِے تہوں اِیکُوں اساں انجو انج شہراں دے ناں دے نال اُنّھاں دے لوک ادب (Folklore) دے حساب نال ونݙین٘دے ہِسے۔

جھنگ (ضلع)

جُغرافیہ

جھنگ سرائیکی وسیب دا مُنݙھ قدیم کنُوں ہِک اہم شہر ہِے۔ ہِک زمانے اِیندے آسے پاسے ٻہُوں زیادہ جھرجنگل ہَن۔ جغرافیائی خصوصیات پاروں اِیں جگہ کُوں جھنگی، جہانگ، جھنگڑ آکھیا ویندا ہَئی۔ مائی ہیر دا مزار اِتھاہِیں ہِے۔ پنج دریاواں دے دیس وِچ جھنگ کُوں مرکزی اہمیت حاصل رَہی ہِے۔

لوک ادب

دریائے چنانہہ اِیں شہر دے نیڑے وَہندے اَتے اِیندے ضلع دِی حدود وِچُوں تریموں دے مقام  اُتے جہلم تے چنانہہ آپت وِچ مِلدن۔ جھنگ شہر دِی پہلی وار بݨیاد، حضرت شیر شاہ جلال سُرخ بخاری اُچی نے 1292ء وِچ رَکھی۔ عہد اَکبری وِچ جھنگ صوبہ ملتان نال جڑیا ہوئیا ہَئی۔ تغلق دور وِچ وِی جھنگ ملتان دِی حکومت دے ماتحت ہَئی۔ نوبل اِنعام یافتہ سائنس دان ڈاکٹر عبدالسلام دا تعلق جھنگ نال ہِے۔ مجید اَمجد، شیر اَفضل جعفری، ڈاکٹر محسن مگھیانہ دا تعلق وی اِیں شہر نال ہِے۔ دامودر، مُغل بادشاہ اَکبر دے عہد دا شاعر ہَئی، اُوں سب کنُوں پہلے قِصّہ ’’ہِیر رانجھا‘‘ لکھیا۔ اُوندا تعلق وِی اِیں شہر نال ہَئی۔ پیلو جہانگیر عہد دا شاعر ہَئی۔ اُوں سب کنُوں پہلے مرزا صاحباں دے واقعہ کُوں نظم کِیتا۔ مولانا عبدالکریم دا تعلق وِی جھنگ نال ہِے۔ اُنہاں دِی معروف تصنیف ’’نجاتُ المومنین‘‘ ہِے

موجودہ دور دے نامور صحافی محمود شام دا تعلق وِی جھنگ تُوں ہِے۔ ضلع جھنگ دِی اہم اَدبی شخصیات وِچ ڈاکٹر ناصر عباس نیّر (ادیب، محقق، نقاد)، ممتاز بلوچ (شاعر)۔ ڈاکٹر خواجہ محمد زکریا کا تعلق وِی جھنگ نال ہِے۔

اَٹھارہ ہزاری (قصبہ)

جُغرافیہ

اَٹھارہ ہزاری، ضلع جھنگ دا مشہور قصبہ ہِے ڄہڑا براستہ تریموں ہیڈ ورکس جھنگ تُوں تقریباً 24 کلو میٹر دور ہِے۔

لوک ادب

مخدوم تاج الدین اَٹھارہ ہزاری دی نسبت نال، اِیں قصبے دا ناں مشہور ہِے۔ معروف سرائیکی گلوکار منصور ملنگی دا تعلق اِیں قصبے نال ہِے۔

واصو (قصبہ)

جُغرافیہ

ضلع جھنگ دا قصبہ ہِے تے جھنگ بھکر روڈ اتے اَٹھارہ ہزاری تُوں ݙو میل دے فاصلے تے ہِے۔

لوک ادب

تاریخی اعتبار نال اِیہ علاقہ قدیم عہد تُوں علمی حوالے نال مشہور ہِے کِیوں جو اِتھاں ہِک زمانے قبل سنسکرت دی ٻہُوں وݙی درسگاہ ہَئی۔ سِکھ عہد تُوں کُڄھ عرصہ پہلے، واصو دے خاندان دے مولوی درویش محمد دِی ہِک کتاب ’’احسن المقال‘‘ ٻہُوں مشہور ہِے۔ اِیں خاندان دے مولوی نور محمد چیلہ نے ’’احسن المقال‘‘ دا اُردو ترجمہ کِیتا تے ’’تاریخ جھنگ سیال‘‘ دے ناں نال کتاب شائع کِیتی۔

شاہ جیونہ (قصبہ)

جُغرافیہ

شاہ جیونہ، ضلع جھنگ دا مشہور قصبہ جھنگ لالیاں روڈ تے ہِے۔

لوک ادب

اِیہ قصبہ مشہور صوفی بزرگ حضرت شاہ جیونہ نے آباد کیتا ہَئی۔ آکھیا ویندے  پیر شاہ جیوݨ، اَپݨے ڈاڈا مُرشد سیّد جلال سُرخ بخاری دے حکم تے جھنگ آن آباد تھئے ہَن۔ حضرت شاہ جیونہ دا تذکرہ اُردو دے اِبتدائی شعراء وِچ تِھیندے۔ پروفیسر حافظ محمود شیرانی نے اَپݨی کتاب ’’پنجاب میں اُردو‘‘ وِچ اُنہاں دا تذکرہ صفحہ نمبر 257اُتے درج کِیتے۔

شور کوٹ (تحصیل)

جُغرافیہ

ضلع جھنگ دا ٻہُوں پراݨا شہر ہِے۔ دریائے چناب تُوں تقریباً 7 کلو میٹر اُتے جھنگ تُوں 55 کلو میٹر دے فاصلے تے ہِے۔

لوک ادب تے تاریخ

تاریخی لحاظ نال اِیہ شہر ہڑپہ جیݙا قدیم ہِے۔ ہِک روایت دے مطابق اِینکُوں ’’راجہ شور‘‘ نے آباد کِیتا ہَئی۔ ٻئی روایت دے مطابق اِتّھاں حضرت تاج الدین شوری دا مزار ہِے اَتے اُنہاں دے ناں دِی نسبت نال اِیہ مشہور ہِے۔ علم و لوک ادب اَتے روحانیت دے حوالے نال شور کوٹ دِی شُہرت حضرت سلطان باہوؒ دی وجہ نال ہِے۔ حضرت سلطان باہوؒ فارسی، عربی تے سرائیکی دے قادرُالکلام شاعر ہن۔

حوالہ جات

۔۔۔۔۔۔۔