ایران پر منگول حملہ

ایران پر منگول حملہ
سلسلہ منگول حملے اور فتوحات
عمومی معلومات
آغاز 1219  اختتام 1258  مقام مشرق وسطیٰ ،  وسط ایشیا
نقصانات

ایران پر منگول حملہ 1219 توں 1256 عیسوی دے درمیان ترائے وݙیاں مہمات تے مشتمل ہئی جیندے وچ خوارزم شاہی سلطنت، الموت دے اسماعیلی اتے سلجوق اتابکان دا خاتمہ کرݨ اتے ایران وچ منگولاں دی حکمرانی قائم کرݨ شامل ہئی۔

پہلی مہم (1219-1224)

ایں دا آغاز چنگیز خان دے حکم تے اترار وچ 450 منگول تاجراں دے قتل دے بعد تھیا۔ چنگیز خان نے اپݨی فوج کوں ترائے حصیاں وچ تقسیم کر کے اترار، سیہون دے ساحلی شہراں اتے بخارا دی طرف پیش قدمی کیتی۔ بخارا اتے سمرقند اجاہیں وݙے شہراں تے قبضہ کیتا ڳیا، انہاں دے واسیاں دا قتل عام تھیا اتے انہاں کوں غلام بݨایا ڳیا۔ خوارزم شاہ سلطان محمد منگولاں توں بچݨ کیتے بھڄدے رہے اتے بحیرہ کیسپین دے ہک جزیرے تے وفات پا ڳئے۔ منگول جرنیلاں جبیہ اتے سبطائی نے سلطان دا تعاقب کریندے رہے، ہمدان، قزوین اتے اردبیل جیویں کئی اہم شہراں کوں تباہ و برباد کر ݙتا۔

ݙوجھی مہم (1229-1231):

اے مہم اوغتائی قاآن دے حکم تے جرمغون نووین دی قیادت وچ جلال الدین خوارزم شاہ دی مزاحمت کوں ختم کرݨ کیتے شروع کیتی ڳئی۔ جلال الدین نے منگولاں دے خلاف سخت مزاحمت کیتی اتے پروان دی جنگ وچ انہاں کوں شکست وی ݙتی، لیکن بالآخر اونکوں ہندوستان دی طرف پسپا تھیوݨا پیا۔ ایں مہم دے نتیجے وچ خوارزم شاہی سلطنت دا مکمل خاتمہ تھی ڳیا۔

تریجھی مہم (1254-1258):

ہلاکو خان دی قیادت وچ اے مہم ایران وچ اسماعیلیوں دے قلعیاں کوں فتح کرݨ اتے عباسی خلافت دا خاتمہ کرݨ کیتے شروع کیتی ڳئی۔ ہلاکو خان نے الموت دے اسماعیلیوں کوں شکست ݙتی اتے انہاں دے قلعیاں کوں تباہ کر ݙتا۔ 1258 وچ ہلاکو خان نے بغداد تے حملہ کر کے عباسی خلافت دا خاتمہ کر ݙتا۔ اوندے بعد منگول حکمراناں نے عوام تے حکومت کرݨ دی کوشش شروع کیتی۔

منگول حملے دے نتیجے وچ ایران کوں بھاری جانی اتے مالی نقصان چاوݨا پیا۔ کئی اہم ثقافتی اتے سائنسی مراکز تباہ تھی ڳئے، آبادی وچ کمی واقع تھئی اتے معیشت کوں شدید دھچکا لڳا۔ تاہم، ایندے کجھ مثبت اثرات وی مرتب تھئے، جیویں کہ ہک واحد منگول حکومت دا قیام اتے شاہراہ ریشم تے تجارت وچ تیزی۔ حملے توں پہلے ایران دی سیاسی صورت حال کمزور ہئی اتے مقامی حکمراناں دے درمیان اختلافات موجود ہن جیں نے منگولاں کیتے فتح کوں آسان بݨا ݙتا۔

خوارزمشاہ دا نقشہ

تاجک ایرانی غوریان خاندان دا علاقہ (1213-1201 عیسوی)

1200 عیسوی 596 ہجری

چنگیز فوج دا حملہ

سبتا ئی بہادر