اناہیتا راتبزاد

اناہیتا راتبزاد
معلومات شخصیت
پیدائش	اکتوبر1931ء
وفات	7 ستمبر 2014ء (82–83 سال)  ڈورٹمنڈ
وجہ وفات	گردے فیل
شہریت	افغانستان
جماعت	پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی آف افغانستان
عملی زندگی
مادر علمی	جامعہ کابل
پیشہ	سفارت کار ،  طبیبہ ،  سیاست دان
تحریک	مارکسیت ،  نسائیت

اناہیتا راتبزاد (دری / پشتو: آناهیتا راتبزاد؛ نومبر 1931ء – 7 ستمبر 2014ء) ہک افغان سوشلسٹ تے مارکسسٹ-لیننسٹ سیاست دان ہَن تے ببرک کارمل دی قیادت وچ پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی آف افغانستان (پی ڈی پی اے) تے انقلابی کونسل دی رُکن ہَن۔ افغان پارلیمان کِیتے چُݨیاں ون٘ڄݨ والیاں پہلیاں زنانیاں وچوں ہک، راتبزاد 1980ء توں 1986ء تائیں نائب سربراہ مملکت رہیاں۔

ابتدائی زندگی تے تعلیم

راتبزاد صوبہ کابل دے گلدرہ وچ ڄَمیاں ہَن۔ انّھاں دے پیو امان اللہ خان دیاں اصلاحات دے حامی ہَن۔ ایہ نادر خان دے دور حکومت وچ 1929ء دے واقعات دے بعد ایران کوں جبری جلاوطنی دا باعث بݨ ڳیا۔ راتبزاد تے انّھاں دا بھرا غربت دے حالات وچ آپݨے پیو دے بغیر پَلے وڏّے ہَن۔ انّھاں دی شادی 15 سال دی عُمر وچ ڈاکٹر کرم الدین کاکڑ نال تھئی جیڑھا اُوں وقت دے ٻہوں گھٹ غیر تعلیم یافتہ افغان سرجناں وچوں ہک ہَن۔ راتبزاد نے کابل وچ فرانکوفون ملالائی لائسی وچ شرکت کیتی ہَئی۔ انّھاں نے 1950ء توں 1954ء تائیں اسٹیٹ یونیورسٹی آف مشی گن، اسکول آف نرسنگ توں نرسنگ وچ ڈگری حاصل کیتی۔ چونکہ جامعہ کابل دے میڈیکل اسکول نے زنانیاں کوں میڈیسن کِیتے داخلہ گِھنݨ دی اجازت ݙتی، اوہ پہلے بیچ نال تعلق رکھدیاں ہَن تے 1962ء وچ گریجویشن کیتی ہَن۔

انّھاں دی سیاسی شمولیت نے انّھاں تے انّھاں دے شوہر ڈاکٹر کرم الدین کاکڑ دے درمیان دوریاں پیدا کر ݙِتّیاں، جیڑھے انّھاں دے سیاسی خیالات تے سرگرمیاں کوں منظور کائے نہ کیتا کیونکہ اوہ ظاہر شاہ دے وفادار سمجھے ویندے ہَن۔ راتبزاد 1973ء وچ آپݨے ازدواجی تعلق توں نکل ڳئیاں۔ اگرچہ انّھاں نے کݙاہیں سرکاری طور تے طلاق کائے نہ گِھتی، پر اوہ الڳ رہندے ہَن تے رابطے توں گریز کریندے ہَن۔ انّھاں دے ترے ٻال ہَن، ہک ڄائی تے ݙو پُتر۔ صرف انّھاں دی ڄائی نے آپݨے سیاسی راہ تے عمل کیتا تے پیپلز ڈیموکریٹک پارٹی آف افغانستان (پی ڈی پی اے) دی رُکن بݨ ڳئی۔ انّھاں دے پُتر انّھاں دی سیاسی سرگرمیاں تے فیصلیاں تے تنقید کریندے رہے۔

سیاسی زندگی

راتبزاد 1950ء دی دہائی دے آخر وچ تے 60ء دی دہائی وچ افغانستان وچ سبھ توں زیادہ عوامی سطح تے ٻولݨ والیاں سماجی تے سیاسی افغان زنانیاں کارکناں وچوں ہک ہَن۔ اوہ 1957ء وچ سیلون وچ ایشیائی زنانیاں دی کانفرنس وچ بین الاقوامی سطح تے مملکت افغانستان دی نمائندگی کرݨ والے پہلے افغان زنانیاں وفد دا حصہ وی ہَن۔

ہجرت، بعد دی زندگی تے موت

1986ء دے بعد اوہ مئی 1992ء تائیں افغانستان وچ رہیاں۔ راتبزاد تے انّھاں دے خاندان دے کجھ افراد مجاہدین دی لڑائی توں فرار تھیوݨ تے مجبور تھئے۔ 1995ء وچ اوہ صوفیہ، بلغاریہ کِیتے روانہ تھی ڳئیاں تے ہک سال بعد سیاسی پناہ گِھنݨ دے بعد جرمنی دے شہر لونن وچ آباد تھی ڳئیاں۔ راتبزاد 82 سال دی عُمر وچ گردے فیل تھیوݨ دے باعث انتقال کر ڳئیاں۔ انّھاں دی باقیات کوں افغانستان واپس گِھنّا ڳیا تے کابل دے شہدائے صالحین وچ دفن کیتا ڳیا۔