ام کلثوم (گائیکہ)

سانچہ:خانہ معلومات موسیقار

ام کلثوم ہِک مصری مغنیہ ہَن۔ 30 دسمبر 1898ء کوں سلطنت عثمانیہ وِچ ہِک کسان گھرانے وِچ ڄَمّیاں ہَن۔ انّھاں نے باقاعدہ تعلیم کائنی پائی۔ 1954ء وِچ قاہرہ دے ڈاکٹر حسن الخضری نال شادی تھئی۔ مصری آکھین٘دے ہِن جو اہرام مصر تے ام کلثوم دی آواز کوں ثبات دوام حاصل ہے۔ عرب کلاسیکی موسیقی وِچ کافی مہارت حاصل کِیتی۔ انّھاں دی آواز تمام عرب علاقیاں وِچ اڄ وی مقبول ہے۔ انّھاں کوں کوکب الشرق (مشرق دا ستارہ) تے سیدۃ الغناء العربی (عرب موسیقی دی ملکہ) آکھیا وین٘دا ہے۔ بہت سارے اعزازات مِلے۔ سابق شاہ فاروق اول نے انّھاں کوں ذیشان الکمال (الکمال دا اعزاز) ݙِتّا۔ مصر دی حکومت نے انّھاں دی آواز وِچ قرآن حکیم کوں وی ریکارڈ کِیتا۔ انّھاں دی ہِک عادت اِیہ ہئی جو ہمیشہ انّھاں دے ہتھ وِچ ہِک رومال ہون٘دا ہئی جیڑھا اوہ جوش گلوکاری وِچ لیر لیر کر ݙین٘دی ہَن۔ ساٹھ سال توں وَدھ عرصہ گلوکاری کِیتا۔

ابتدائی زندگی

اوہ سلطنت عثمانیہ دے دورحکومت وِچ دریائے نیل دے ہِک ڈیلٹا وِچ بحیرہ روم دے نیڑے ہِک ڳاؤں وِچ ڄَمّیاں ہَن۔ انّھاں دی تاریخ پیدائش معلوم کائنی کیوں جو اِیں دوران عرب وِچ تاریخ پیدائش لکھݨ تے محفوظ کرݨ دا رواج کائنی ہئی۔ مصری وزارت دے مطابق 31 دسمبر 1898ء یا 31 دسمبر 1904ء کوں تھئی ہے۔ اُنّھاں دی پیدائش اِیہ ݙو تاریخاں دے درمیان کِتھائیں تھئی ہے۔

فن موسیقی

نوعمری وِچ ہی انّھاں وِچ ڳاوݨ دا زبردست ہنر ہئی۔ اُنّھاں دے والد ابراہیم بلتاجی مؤذن تے امام ہَن تے قرآن دی تلاوت کرین٘دے ہَن۔ ام کلثوم نے سارا قرآن یاد کر گِھدّا ہئی۔ جݙاں اوہ 12 سال دی ہَن تاں انّھاں دے والد نے اُنّھاں دا بھیس بدل کے لڑکے جیہاں حلیہ بݨا کے فنکاراں دی ہِک ٹولی وِچ داخل کِیتا جیڑھا اوہ خود ہدایت ݙین٘دے ہَن۔ 16 سال دی عُمر وِچ ہِک نسبتاً مشہور گلوکار محمد ابو العلا نے ݙٹھا تے انّھاں کوں کلاسیکی موسیقی دی تعلیم ݙِتّی۔ کُجھ سالاں دے بعد اوہ مشہور بربط نواز تے موسیقار زکریا احمد نال مِلے جِنّھاں نے اُنّھاں کوں قاہرہ آنݨ دا مشورہ ݙِتّا۔ اگرچہ اوہ 1920ء تک قاہرہ کئی دفعہ آ چُکیاں ہَن مگر اوہ مستقل طور تے اُتّھاں 1923ء وِچ منتقل تھئیاں۔ امین المہدی نے کئی دفعہ انّھاں کوں اپݨے گھر بَلایا تے انّھاں کوں عود بجاوݨ سِکھایا۔ اِیں دوران ام کلثوم دی اُنّھاں دی دِھی روایہ المہدی نال بہت چنگّی دوستی تھی ڳئی تے اوہ ݙوہائیں بہت قریبی دوست بݨ ڳئے۔ ام کلثوم روایہ دی شادی وِچ وی ڳئیاں اگرچہ اوہ عوام دے سامݨے آوݨ پسند کائنی کرین٘دیاں ہَن۔

امین المہدی نے انّھاں کوں قاہرہ دے ثقافتی حلقے وِچ متعارف کرایا۔ انّھاں نے ام کلثوم کوں غیر روایتی طرز زندگی توں وی بچایا درحقیقت ساری زندگی انّھاں نے اپݨے اصل تے اقدار نال رشتہ استوار رکھیا۔ انّھاں نے اپݨی عوامی شبیہ کوں کݙاہیں بگڑݨ نہ ݙِتّا تے اِیں نے بے شک عوام وِچ انّھاں دی رغبت وِچ اضافہ کِیتا۔

اِیں دوران انّھاں دا تعارف مشہور شاعر احمد رامی نال تھیا جِنّھاں نے بعد وِچ اُنّھاں کِیتے 137 ڳیت لِکّھے۔ رامی نے انّھاں کوں فرانسیسی ادب نال وی متعارف کرایا جیڑھے توں اوہ خود بہت زیادہ متاثر ہَن تے بعد وِچ انّھاں دے عربی ادب تے ادبی تجزیہ دے استاد وی بݨے۔

انّھاں کوں مصری تے عربی موسیقی دے چار وݙیاں وِچوں ہِک سمجھیا وین٘دا ہے جِنّھاں وِچ عبد الحلیم حافظ، ام کلثوم، محمد عبدالوہاب تے فرید الاطرش شامل ہِن۔

وفات

3 فروری 1975ء کوں قاہرہ، مصر وِچ انّھاں دا انتقال تھی ڳیا۔ انّھاں دے جنازے وِچ چالیس لکھ افراد شریک تھئے۔ اپݨے انتقال دے تقریباً 30 سال بعد انّھاں کوں عرب دی تاریخ دی سبھ توں عظیم زنانی گلوکارہ مانیا ڳیا۔