امرتا شیر گل

امریتا شیر گل
(پنجابی میں: ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਸ਼ੇਰਗਿਲ)، (پنجابی میں: امریتا شیرگل)
معلومات شخصیت
پیدائش	30 جنوری 1913(1913-01-30)ء بوداپست، مملکت مجارستان
وفات	5 دسمبر 1941(1941-12-50) (عمر  28 سال) لاہور، برطانوی راج (حالیہ پاکستان)
قومیت	بھارتی
نسل	بھارتی شہری ،  ہنگریائی
عملی زندگی
مادر علمی	نیشل سپیریئر اسکول آف فائن آرٹس
پیشہ	مصور
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
شعبۂ عمل	نقاشی ،  بصری فنون

امریتا شیر گل (30 جنوری 1913ء - 5 دسمبر 1941ء) نقاشی دے حوالے نال مشہور بھارتی فنکارہ ہَن۔ انّھاں دے پیو ہک پنجابی سکھ ہَن جبکہ ماں یہودی جیندا تعلق ہنگری نال ہَا۔ امریتا کوں بھارت دی فریدا کاہلو وی آکھیا ویندا ہَئی۔ امریتا بیسویں صدی دی اہم بھارتی زنانی مصورہ دے طور تے معروف ہَن۔ نیز انّھاں کوں بھارت دی سبھ توں مہنگی مصورہ ہووݨ دا اعزاز وی حاصل ہَئی۔

جنم

20ویں صدی دی باصلاحیت مصورہ، ٻچپݨ توں ئِ کلا، سنگیت، اداکاری نال یارانہ پالݨ والی، پنج سال دی عُمر وِچ ماں توں سُݨیاں کہانیاں، پری کہانیاں دے کرداراں دے خواب ݙیکھݨ والی، 8 سال دی عُمر وِچ ئِ پیانو، وائلن تے طبع آزمائی کرݨ والی، کینوس دا ساتھ نبھاوݨ والی، بھارت دی فریدا کاہلو کہلواوݨ والی، اپݨے کم توں الڳ شناخت تے گہری چھاپ لاوݨ والی، لکھائی دی نمونیاں، کانگڑا، راجستھان، مغل کوں مصور کرݨ والی، "وومن ایٹ باتھ" (1940)، "وومن ایٹ چارپائی" (1940) جیہاں مجسّمیں نال خاص سٹائل اُبھارݨ والی امریتا شیر گل دا جنم پنجابی ثقافت دی خدمت کرݨ والے، سنسکرت تے فارسی دے عالم امراؤ سنگھ شیر گل مجیٹھیا دے گھر ہنگری دی یہودی گلوکارہ ماں ماریہ اینٹونی گوٹسمن دی کوکھ توں بڈاپیسٹ (ہنگری) وِچ 30 جنوری 1913ء کوں تھیا۔ اِس ٹَٻَر وِچ ݙوجھی ڳِݨتری اندرا سندرم 13 مارچ 1914ء کوں پیدا تھئی۔ جݙݨ ماریہ اینٹونی نے شہزادی بنبا دے نال بھارت آ کے ڳایا تاں امراؤ سنگھ نال قربت 4 فروری 1912ء کوں ازدواجی بندھن وِچ تبدیل تھی ڳئی۔

ابتدائی زندگی

امریتا نے پیرس تے فلورنس دے سانتا اننجیاتا آرٹ اسکول توں ٹریننگ گِھدی۔ اِس توں پہلے انّھاں نے گرانڈ چاؤمیئر وِچ پیئرے ویلنٹ دے اکول ڈیس بیؤکس-آرٹس وِچ لیوسئن سائمن دی نگرانی وِچ مشق وی کِیتی ہَئی۔ آخر ماریہ ݙوہاں ڳِݨتریوں کوں گھِن کے 24 جون 1924ء کوں واپس آ ڳئی۔ ایہ ٹَٻَر 1928ء تئیں سمر ہل شملہ وِچ ئِ رہیا۔ امریتا نے 21 سال دی عُمر وِچ 1934ء کوں سمر ہل شملہ وِچ سٹوڈیو بݨایا، غیر ملکی مصوراں دے شروع دے اثراں کوں اڳوں تے ودھاوݨ دے نال نال بھارتی ریتاں کوں اپنایا۔ 1936ء وِچ اجنتا تے پہاڑی بھارتی تصویر کشی کوں سمجھیا تے حقیقت دے نیڑے تھی کے بھارتی پینڈو عورت کوں مصور کِیتا۔ جنوبی بھارت دے برہمچاری تے جنوبی بھارتی پینڈو، بازار دے پاسے ویندے ہوئے کیلے ویچݨ والے دی چتر اِس دی تبدیلی دا ہنگارا بھریندے ہِن۔ چارکول دے پانی-رنگاں کوں اپناوݨ والی امریتا جݙݨ کلا دنیا وِچ داخل تھئی تاں اُس ویلے کِسے زنانی مصور دا کہیں وی جاہ ناں تے نشان تک نی ہَا۔

پیرس وِچ

اوہ 1929ء توں 1934ء تئیں پیرس رہی جتھاں انّھاں نے پئر وائلاں تے پیرس دی قومی کلا یونیورسٹی (اکول نیشنال دی بو آرس) وِچ داخلہ گِھدّا۔ انّھاں کوں پروفیسر سموں دی بھرپور مدد وی ملی۔ "ینگ گرلز" دے ناں دی پینٹنگ دے نال 1934ء وِچ گرانڈ سولین ادارہ دی ممبر بݨݨ والی ایشیا دی پہلی ڳِݨتری امریتا نے ستمبر 1935ء وِچ شملہ آرٹ سوسائٹی دی سالانہ نمائش کِیتے ݙاہ فن پارے بھیڄے جنّھاں وِچوں جݙݨ پنج واپس آ ڳئے تاں انّھاں کوں غصہ آ ڳیا تے انّھاں نے ادارہ دی طرفوں ݙتے ڳئے "مہاراجا فریدکوٹ انعام" کوں واپس کریندے ہوئے ہک تنقیدی خط وی لکھیا۔ جیڑھا شملہ فائین آرٹ سوسائٹی دے اکابرین نے سنبھال کے رکھیا ہویا ہَئی۔

پہلی نمائش

مارچ 1936ء تے نومبر 1938ء دے انعام اعزاز اِس دا حوصلہ بݨے۔ انّھاں نے اپݨیاں 30 تصویراں دی پہلی نمائش 1937ء کوں لاہور وِچ منعقد کِیتی۔ اڳلے سال 18 جولائی 1938ء کوں امریتا نے اختلافات دے باوجود اپݨے ہنگیریئن چچیرے یا خالہ زاد بھائی ڈاکٹر وکٹر اگان نال شادی کر گِھدّی۔ ول اوہ اپݨے آبائی گھر گورکھپور وِچ جا وسّی۔ ادھر ماریہ تے مرحوم پہلی زال توں 4 ٻالاں دے پیو امراؤ سنگھ دے درمیان کڑواہٹ رہی۔

موت

اپݨے شوہر دے نال لاہور ڳئی امریتا 5 دسمبر 1941ء کوں اچانک ئِ 28 سال دی عُمر وِچ چل بسی۔

ادھر بھارت وِچ اِس دی یاداں کوں ادب دے نال سنبھالا ویندا پیا ہَئی جو اِس دی یاد ݙیندا پیا ہَئی تے ݙیندا رہسے۔

نگار خانہ

• 
• 
• 
• 
• 
•