آسکیا محمد اول

آسکیا محمد اول
معلومات شخصیت
ڄم	سنہ 1443ء   ٹمبکٹو
تاریخ وفات	سنہ 1538ء (94–95 سال)
شہریت	مالی
مناصب
شہنشاہ
برسر عہدہ 12 اپریل 1493  – 1528
عملی زندگی
پیشہ	شاہی حکمران

  آسکیا محمد اول (ڄمݨ 1443 - موت 1538)، ڄمݨ ویلے محمد بن ابی بکر الطوری یا محمد تور، سونگھائی سلطنت دے آسکیا خاندان دا پہلا حکمران ہئی، جئیں 1493 توں 1528 تئیں حکومت کیتی۔ اینکوں آسکیا اعظم وی آکھیا ویندے تے جدید سونگھائی اچ ایندا ناں مامر کاسی ہے۔ آسکیا محمد نے اپݨی سلطنت کوں مضبوط کیتا تے اینکوں مغربی افریقہ دی تاریخ دی سب توں وݙی سلطنت بݨایا۔ ایندے دور حکومت اچ سونگھائی سلطنت نے ہاؤسا ریاستاں کوں کانو (ہݨ مالی نائیجیریا اچ) تے مشرق اچ سونگھائی سلطنت دے ٻہوں سارے علاقے کوں گھیر ڳھدا۔ ایندیاں پالیسیاں دے نتیجے اچ یورپ تے ایشیا نال تجارت اچ تیزی نال ودھارا تھیا، ٻہوں سارے سکول بݨیے تے اسلام کوں سلطنت دے اٹوٹ انگ دے طور تے قائم کیتا گیا۔

محمد سونگھائی حکمران سنی علی دے ماتحت ہک ممتاز جنرل ہئی۔ 1492 اچ جݙاں سنی علی دی جانشینی ایندے پتر سنی بارو نے کیتی تاں محمد نے جانشینی کوں ایں بنیاد تے چیلنج کیتا کہ نواں حکمران وفادار مسلمان کائنی۔ اینہاں بارو کوں شکست ݙتی تے 1493 اچ تخت تے ٻیٹھا۔ بعد اچ تور نے سلطنت کوں شمال اچ طغازا توںڳھن کے جنوب اچ یاٹینگا دی سرحداں تئیں پھیلا ݙتا۔ تے ابھے پوادھ اچ ہوا توں ڳیانا اچ فوٹا جالن تئیں ۔ سلطنت کوں اسلامی خطوط تے منظم کرݨ دی بجائے، اینہاں مغربی افریقہ اچ بے مثال بیوروکریٹک حکومت دا نظام قائم کیتا۔ ایندے علاوہ آسکیا نے معیاری تجارتی اقدامات تے ضوابط قائم کیتے، تجارتی رستیاں دی پولیسنگ شروع کیتی تے ٹیکس دا ہک منظم نظام وی قائم کیتا۔ اینکوں 1528 اچ ایندے پتر اسکیا موسیٰ نے معزول کر ݙتا ہئی۔

جلاوطنی تے موت

آسکیا محمد کوں ایندے پتر آسکیا موسیٰ نے 1528 اچ معزول کر ݙتا تے دریائے نائجر دے ہک جزیرے تے جلاوطن کر ݙتا۔ موسیٰ نے محمد دے ٻئے پتراں دے ہتھوں معزول تھیوݨ توں پہلے صرف 3 سال حکومت کیتی۔ 1537 اچ اینکوں ایندے پتر اسکیا اسماعیل نے گاو واپس سݙیا جتھاں ایندا انتقال تھیا تے 1538 اچ دفن کیتا ڳیا۔