آذر بخاری

اُݙاری .....تی میݙا محبوب یار آذر بخاری

(لکھت:عدیلؔ بخاری)

شاعری اللہ تعالیٰ دی ݙتی ݙات ہے جیڑھی خاص تے چُݨے ہوئے لوکیں کوں عطا تھیندی ہے ۔شاعر شعورِ یافتہ لو ک ہوندن، اِنھاں دا ویلے دی نبض تے ہتھ ہوندے، اپݨے سماج نال جُڑیل ہوندن۔ انہیں دا شعور باریک بینی نال وسیب دیاں تبدیلیاں تے نویاں ضرورتاں دا مشاہدہ کریندا رہ ویندے تے ایہ اپݨی شاعری دے ذریعے اُنھاں دی نشاندہی کر تے لوکیں کوں تبدیلی دا احساس ݙیویندن۔ شاعری بیان دے اظہار دا بہترین طریقہ ہے۔ جیڑھا سُݨݨ تے پڑھݨ آلیاں تے بٖہوں جلدی اثر کریندے۔ شاعریں دی شاعری لوکیں دے شعور کوں جڳیندی ھے۔ شعور انسان دی بٖہوں وݙی خوبی ہے ۔جیڑھی انسان کوں ݙوجھی مخلوق توں افضل کریندی ھَ۔شاعری ، شاعر دے اندر دا عکس تے اوندی شخصیت دی آئینہ دار ہوندی ہے ۔ آذرؔ بخاری ہک نوجوان شاعر ھے۔ تھوڑے عرصے وچ شاعری دی دُنیا اپݨی جٖاݨ سُنجٖاݨ بݨائی ہے ۔سرائیکی وسیب وچ سرائیکی شاعری دی حیثیت نال اوندی ہک انج سُنجٖاݨ ہے ۔ ݙوہڑہ، قطعہ، نظم تے غزل ایندیاں پسندیدہ اصناف ہِن۔اِنھاں وچ زور لئی رکھیندے اے ہک محبت کرݨ والا بندہ ہے تے شاعری نال محبت دی جوت جگائی رہندے۔ شاعری دے موضوعات وچوں عشق تے محبت وی ہک اہم موضوع ھے۔ آذرؔ بخاری دی شاعری وچ وی عشق و محبت دے موضوع تے ڈھیر سارے اشعار موجود ہِن۔ محبت دے وچ گُندھے ہوئے کجھ شعر ایں ہِن جو:

محبت دے موالیں کوں ودا محبوب نظرے بس

محبت دے مریضاں دا ایہو دارو دوا ہوندے

فقط ساتھ تیݙا جو مِل پووے آذرؔ

مخالف ایہ سارا شہر کیا کریسے

جئیں ݙینھ آذرؔ سامہیں آسیں

ٹلسن سارے کال تے ہنجوں

آذر بخاری ہک سُجٖاک انسان ہے ۔ ایہ وسیب دیاں محرومیاں ناانصافیاں توں واقف ہے ۔ ایہ امیراں دیاں عیشاں تے عیاشیاں کوں وی ݙیدھا بٖیٹھے تے غریبیں دیاں بے وَسیاں دا بھائیوال وی ہے ۔غریبی ایندی سنگتاݨی ہے تے ایہ غریبی دے ڈُٖکھ دا شناسا ہے ۔ایہ ڈُٖکھ ایندے اشعار وچ نشابر ہے :

سُݨ تے روز غبارے والے دی

؂رو تے پُچھدن بٖال غبارے کیا ہوندن

غریبیں دی رت نال بٖلدے کھڑے ہِن

ایہ جتنی وی سوجھل مُنارے نظردن

آذرؔ ہک خوددار انسان ہے ۔ عزت کرݨ تے عزت کراوݨ دا گُر اینکوں بھَل بھَل آندے۔ سنگت کیتے سب کُجھ وار ݙیوݨ کوں اپݨا ماݨ سمجھدے تے سنگت کنوں وی ایہا اُمیدرکھیندے ایہ نہ مفتی پھوت بݨیندے تے بݨݨ ݙیندے۔ ایہ پھوت بݨاوݨ والیاں دے اڳوں اپݨی اَنا دی کندھ اُساری رہندے۔

اَنا دی کندھی اُسار سڳدوں

ھے پیار توݨیں وِسار سڳدوں

جے توں نکھڑدا ہئیں کہے ل تے آذرؔ

اساں وی کلہیں گُزار سڳدوں

گردن نِو ا تے جیوݨ ساݙا وطیرہ کینی۔ جے توݨیں جیندے رہسوں جیسوں انا دے نال آذرؔ بخاری سرائیکی دھرتی دا پُتر ہے ۔ دھرتی تے دھرتی جٖایاں دے ڈُٖکھ کوں سمجھدے۔ ایہ دھرتی جٖایاں دی کم ہمتی ، بے وسی، تے مجبوری دا پوراپورا جٖاݨو ہے ۔اُنھاں کوں حوصلہ ݙیندیں آہدے:

اپݨا حال سُݨاوݨ سِکھو

ہُݨ تاں یار اَلاوݨ سِکھو

سِر تے کفنی بٖدھو یارو

حق دا جھنڈا چاوݨ سکھو

کُجھ حاکم نال بغاوت کر

کُجھ رعیت دے وی بارے لکھ

آذر ؔ بخاری حُسن پرست ہے ۔ حُسن پرستی، ایندی رڳ رڳ اندر وَسی ہوئی ہے ۔ایہ مخلوق خدا تے خدا دی خدائی کوں وݙے پیار نال ݙیہدے تے منیندے۔ اینکوں اپݨا محبوب سارے جڳ توں پیارا تے سوہݨا لڳدے۔ دُنیا دی کہیں شئے کوں وی اوندے مَٹ نئیں سمجھدا۔

تیݙے پیر دی آذرؔ مِٹی ہِن

ایہ چندر تے بھانویں تارے لِکھ

آذرؔ وسیب نال جُڑیا ہویا بندہ ہے ۔اینکوں اپݨی روہی نال بے پناہ محبت تے عقیدت ہے ۔روہی دی تس، ٹبٖے، ٹوبھے، کرینہہ ، کنڈے، دھݨ، دھݨوال تے روہیلے ایندے من وچ وَسدن۔ اِنھاں نے اپݨی شاعری وچ روہی دے روڳ، سوڳ، بھوڳ، جوڳ کوں سوہݨے انداز وچ بیان کیتے:

ساݙی روہی رنڈݨ پاݨی توں تیݙے بٖیٹ سُہاگاٖں خوش بٖیٹھیں

ساݙا مال ملوٹھا مونجھیں توں تیݙیاں خوش خوش واگاٖں خوش بٖیٹھیں

ساݙے مُلک تے ساول لبھدی نئیں ساݙیاں مر ڳن لاگاٖں خوش بٖیٹھیں

ساݙی سیت کوں آذرؔ نندراں ہِن تیݙی سیت کوں جاگاٖں خوش بٖیٹھیں

اساں روہی دی گذران دیوچ نقصان چاتے اَݨ کُھٹ چاتے

نہ ساوݨ دی کوئی بدلی آئی بھانویں قہر دیں دُھپیں چُٹ چاتے

ساݙی ساوِل تے خوشحالی کوں اِنھاں ہاڑ دیں لُکھیں لُٹ چاتے

ایں سال نئیں آذر پھینگ وَسی ایں سال اندھاریں کُٹ چاتے

آذر بخاری نے ایں کتاب وچ غزل دے نال نال خوبصورت ݙوہڑے، قطعات تے نظماں شامل کیتن۔ جنھاں وچ اُنھاں ݙاڈھے سوہݨیں خیال ورتین۔ سرائیکی لفظیں دا خوبصورت ورتارا کیتے۔ کجھ شعریں وچ اکھاݨاں دا وی خوبصورت استعمال ہے ۔منقبت وی ہے ، غزلاں وچ ݙاڈھیاں سوہݨیاں ردیفاں ورتین۔مختصر گاٖلھ ہے جو آذرؔ بخاری دی شاعری بٖہوں پُر اثر تے بُلکل سادہ ہے ۔ آذرؔ دے مونہوں نکھتی گاٖلھ ہوں ویلے سمجھ آ ویندی ہے ۔پڑھݨ والیاں کوں معنی دے سمندر وچ غوطے مار تے مطلب کینی لبھڑاں پوندا۔ بیان دا طریقہ بٖہوں پیارا ہے ۔میں دعا گو ہاں جو اللہ تعالیٰ ایندے قلم دے زور وچ مزید اضافہ فرماوے۔شالا ہسدا وَسدا رہوے۔